Compositie vanuit de lucht

Horizon

De eerste uitdaging is de positie van de horizon. Volgens de ‘regel van derden’ zou de horizon ongeveer op eenderde of tweederde van boven moeten staan voor een sterke compositie. Bij een interessante lucht kan dat inderdaad mooie foto’s opleveren. Maar bij een wat saaiere lucht (egaal blauw of egaal grijs) plaats ik de horizon vaak hoger in beeld. In de lucht is dan immers weinig te zien, terwijl een drone me juist de mogelijkheid geeft om veel van het landschap te tonen. Je kunt wel andere opvallende elementen op de derden plaatsen, zoals in deze foto de geulen van het Verdronken Land van Saeftinghe.

Vaak richt ik de camera nog verder naar beneden, zodat de horizon helemaal uit beeld verdwijnt. Met een drone kun je immers ook recht naar beneden fotograferen. Bij natuurbeelden zonder herkenbare elementen (zoals wegen, gebouwen of bomen) kan dat heel abstracte beelden opleveren, waarbij het schaalbesef totaal ontbreekt. Ik vind mijn foto’s zonder horizon vaak interessanter en kan er in ieder geval meer mijn creativiteit in kwijt.

Less is more: zoomen met je propellers

‘Less is more’ – ofwel beperken tot wat echt interessant is – is een bekende methode om sterkere composities te maken. Dit geldt zeker ook voor luchtbeelden. Ik wil het laten zien met een serie van vier foto’s van de gletsjer-rivier Héraðsvötn in IJsland. Gedurende enkele dagen heb ik op verschillende plekken langs deze rivier gevlogen op zoek naar mooie composities. De rivier bestaat uit talloze stromen die vertakken en weer samenkomen en vormt zo een indrukwekkend landschap met veel aparte waterstromen, groene eilandjes, zandbanken en ondiepe gedeelten.
In eerste instantie ben ik al snel geneigd om zo hoog mogelijk te vliegen, om zoveel mogelijk van dit bijzondere landschap in beeld te brengen. Hoog vliegen is ook wat veel mensen doen als ze beginnen met een drone te fotograferen. De eerste foto is gemaakt op een hoogte van 153 meter en geeft een goed overzicht van deze bijzondere rivier. Maar ik vind het geen sterke compositie: er is gewoonweg te veel te zien.

In een andere tak van de rivier vond ik een minder overweldigend deel. De rivier is hier erg breed en er zijn minder zandbanken. De zijkanten zijn veel rustiger, terwijl je nog steeds het omliggende landschap ziet. De foto is gemaakt op lagere hoogte (95m). Ik vind deze foto al duidelijk sterker dan de eerste.

Maar de foto hierboven is nog steeds een combinatie van enerzijds de vormen van de rivier en anderzijds de bijzondere zandbanken en ondiepe gedeelten. Voor een sterkere compositie ben ik gaan kiezen voor een van de twee. Een stukje verderop vond ik een plek met nauwelijks zandbanken: alleen de groene en blauwgrijze vormen, gevormd door de rivier. Een rustiger beeld dus.

Een andere mogelijkheid was te concentreren op de zandbanken. Ik richtte de camera recht naar beneden. Dan is het wel even zoeken naar een rustig en interessant beeld. Zandbanken liggen vaak geclusterd, maar met de live view op mijn iPhone vond ik een losse zandbank met interessante patronen in het omringende water. In veel situaties levert lager vliegen overigens betere beelden op: minder afleiding en meer details.

Mijn dronecamera heeft een vast brandpunt; ik kan dus niet zoomen met mijn lens. Op de grond is het advies dan vaak om te zoomen met je voeten. Met een drone doe ik iets vergelijkbaars: net zo lang de drone verplaatsen (omhoog en omlaag, naar links en naar rechts, ronddraaien) tot ik helemaal tevreden bent met de compositie. Zoomen met de propellers dus.

Voorbereiding, tijdstip en weer

Voor een bijzondere foto heb je natuurlijk een interessant landschap nodig. Satellietbeelden (bijvoorbeeld van Google Maps of Apple Maps) helpen dan om mooie plekken te vinden, want vanaf de grond kun je niet zien hoe het er van bovenaf uitziet. Natuurlijk check ik ook of je daar wel mag vliegen op vliegjedroneveilig.nl en of het niet gaat regenen of te hard gaat waaien, want daar kunnen de meeste drones niet tegen.

Net zoals bij fotografie op de grond zijn ook het tijdstip op de dag en het weer heel bepalend. Midden op een zonnige dag zijn de kleuren vaak levendiger, maar ook wat harder. Kort na zonsopkomst of voor zonsondergang is het licht vaak zachter en sfeervoller en krijg je lange schaduwen van bomen in beeld.

Laaghangende wolken of nevel kunnen ook zeker bijdragen aan sfeer in je foto. Nevel (maar ook tegenlicht van de zon) kan soms helpen om storende elementen op wat grotere afstand te verbergen. Een blauwe lucht met witte wolken kan weer mooie schaduwpartijen geven en geeft bij wateroppervlakten mooie reflecties van de lucht in het water. Op langere termijn kun je rekening houden met de seizoenen: herfstkleuren of winterse landschappen geven bijvoorbeeld weer een extra dimensie aan je foto’s.

Liggend of staand?

De meeste met een drone gemaakte foto’s hebben een liggende oriëntatie. Dat is de meest gebruikte stand voor landschapsfoto’s en de meeste cameradrone’s kunnen alleen liggende foto’s maken. Maar soms is een verticaal of vierkant beeld een betere keuze. Door het hoge standpunt kun je de horizon ook gemakkelijk combineren met het landschap schuin of zelfs recht onder je drone.
Zo’n vierkant of staand beeld kun je maken als uitsnede van een liggende opname. Een andere mogelijkheid is om een verticaal panorama samen te voegen uit twee of meer foto’s die ‘boven elkaar’ zijn genomen.

Diepte

Veel fotografen op de grond zoeken naar een voorgrondonderwerp of lagen in het landschap om diepte te creëren. De eerste laag of het voorgrondonderwerp ligt dan vaak binnen enkele meters van de fotograaf. Bij luchtfotografie is dat over het algemeen lastig, tenzij je zeer laag vliegt. Maar je kunt wel zoeken naar sterke elementen onderin je foto zoals de meren in de staande foto hierboven.

In de foto hieronder wordt diepte gecreëerd door een reeks opvallende ijsschotsen in het water met daarachter een donker en licht deel van de gletsjer met weer een donkerder rij bergen op de achtergrond. De tweede rij ijsschotsen vormt een lange lijn die je van linksonder naar rechtsboven dieper het beeld in trekt. Het zwart op de gletsjer en de ijsschotsen is trouwens vulkaanas.

Meer zien en lezen over abstracte fotografie en sterke composities?
In Natuurfotografie Magazine editie 53 is een uitgebreide portfolio van Gheorghe Popa met een bedrieglijke schoonheid te lezen.