Menu

Onderdeel van Pixfactory

Kan een sensor dermate vuil zijn, dat je deze niet meer schoon krijgt?

Waar kan ik mijn sensor het best laten schoonmaken? Ik fotografeer veel macro en ook vaak met een groot diafragma, dan is er dus geen probleem. Maar zodra ik met een kleiner diafragma werk en zeker bij landschapsfotografie, verschijnen er tientallen vlekjes in beeld.
Een paar sensorvlekken vallen direct op.

Van Noortje Russel ontvingen we de volgende vraag:

Waar kan ik mijn sensor het best laten schoonmaken?

Ik fotografeer veel macro en ook vaak met een groot diafragma, dan is er dus geen probleem. Maar zodra ik met een kleiner diafragma werk en zeker bij landschapsfotografie, verschijnen er tientallen vlekjes in beeld. Niet te doen om die allemaal weg te poetsen in de nabewerking. Ik volgde ooit een workshop om het zelf te doen, maar dat durf ik toch niet. Heb ik de camera naar een fotograaf (fotozaak) gebracht om de sensor schoon te laten maken, kreeg ik hem nog viezer terug. Met niet alleen nog heel veel vlekken, maar toen ook nog een stofje op de sensor. Weer teruggebracht om het opnieuw te laten doen, was daarna het stofje weliswaar weg, maar nog steeds veel vlekjes. Ik was toen te moedeloos om weer terug te gaan naar diezelfde zaak.

Mijn vraag nu: is het zo dat een sensor zo vuil kan zijn dat je hem niet meer schoon krijgt, of moet ik een betere fotograaf vinden (of wellicht naar Canon sturen) om de klus wel goed te laten klaren?

Vlekjes in beeld…

Als natuurfotograaf ben je (hopelijk) zo voorzichtig mogelijk. Bij het wisselen van objectieven heb je de volgende al in de aanslag, waardoor de camera zo weinig mogelijk open blijft. Uiteraard doe je dit uit de wind, in een schone omgeving. Hoe voorzichtig je ook bent, vroeg of laat komt er stof in de camera. Het meeste stof is ontzettend fijn en daarmee met het blote oog nauwelijks te zien. De bron van dit stof is legio. Denk bijvoorbeeld maar eens aan stuifmeel, stof in huis (laat het gordijn bij een laagstaand zonnetje eens op een spleetje open en verbaas je over het aantal stofdeeltjes in de lucht), maar ook van je lensdoppen. Deze zijn vaak van plastic en slijten met iedere wisselbeurt een beetje. Deze slijtage blijft gemakkelijk achter op je lensvatting. Van daaruit is het nog maar een kleine stap naar de sensor. Je lensdoppen en vattingen schoon houden kan al een hoop schelen.

Hoe weet je nu of er veel stof op de sensor zit? Neem een willekeurig objectief, kies een zo hoog mogelijke diafragmawaarde (bijvoorbeeld f/22) en fotografeer een egaal vlak, zoals een geheel blauwe of grijze hemel. Nog niet zo veel te zien? Vergroot dan het contrast eens van je beeld, bijvoorbeeld met de ‘dehaze-functie’ van de RAW-editor van Lightroom of Photoshop. Schrik je nu enorm, dan is het tijd om de camera te laten reinigen.

Dezelfde foto als de introductiefoto, waarbij het contrast enorm versterkt is. De lucht toont ineens allerlei details. Maar bovenal zijn er ineens tientallen sensorvlekjes te zien. Hoog tijd deze camera te laten reinigen.
Dezelfde foto als de introductiefoto, waarbij het contrast enorm versterkt is. De lucht toont ineens allerlei details. Maar bovenal zijn er ineens tientallen sensorvlekjes te zien. Hoog tijd deze camera te laten reinigen. Fotograaf: Bob Luijks

Laten reinigen of zelf doen?

In iedere fotowinkel zijn speciale reinigingssetjes aanwezig voor het schoonmaken van je sensor. Begin er echter niet aan. Oké, ze zijn handig als je onverhoopt op een locatie bent en er niemand in de buurt is die het klusje voor je kan klaren, zoals een verre reis. Zelf moet je er in ieder geval niet aan willen beginnen, om de volgende redenen:

  • In je huis dwarrelt nogal veel stof rond. Grote kans dat je meer stof binnenhaalt, dan dat je verwijdert.
  • Een blaasbalgje is een populair hulpmiddel. Met een blaasbalgje blaas je het stof van de sensor. Maar waar komt het stof terecht? Inderdaad, waarschijnlijk dwarrelt een deel van het stof weer neer binnen de body zelf.
  • Spuitbussen zijn uit den boze. Onder hoge druk worden de camera en sensor van binnen schoon geblazen. Het gebeurt echter nogal eens dat er vochtdruppels ontstaan binnen zo’n spuitbus. Die wil je niet op de sensor hebben.
  • Speciale gelstempels zijn eveneens een slechte keuze. Het kleverige goedje laat inderdaad het stof van de sensor verdwijnen, maar vaak blijft er dan weer wat van die gel achter op de sensor…
  • Een statisch kwastje is het veiligste hulpmiddel om in bezit te hebben. Door de statische eigenschappen zal het stof aan het kwastje blijven plakken terwijl je voorzichtig door de camera veegt.

Niet zelf doen dus, maar waar dan wel? De meeste fotowinkels bieden de service aan, maar beschikken niet over een speciaal hiervoor ingerichte werkomgeving. Je houdt dan hetzelfde probleem als thuis, namelijk een omgeving met tamelijk veel stof. In Nederland (Malden) zit een bedrijf dat gespecialiseerd is in het reinigen van camera’s: Chipclean. Zij werken in een volledig stofvrije omgeving. Je krijgt de camera pas mee terug naar huis als er gegarandeerd geen stofje meer op de sensor zit (tenzij het stofje zich op een onbereikbare plek bevindt natuurlijk). Daarbij krijg je garantie op de schoonmaakactie. Toch binnen een bepaalde tijd sensorvlekjes, dan wordt de camera kosteloos opnieuw gereinigd. De kosten zijn afhankelijk van het merk en type camera. Wanneer je vooraf reserveert, wordt de camera gereinigd terwijl je wacht. Malden ver weg? Bedenk dat Malden in een prachtige omgeving ligt, met de Maas, Mookerheide, Sint Jansberg, de bossen rond Nijmegen en de Overasseltse- en Hatertse Vennen op steenworp afstand. Maak er een leuk dagje uit van, met een schone camera!

Om af te sluiten met je vraag of een camera dermate vuil kan zijn dat deze echt niet meer schoon te maken valt: in principe niet. Bij Chipclean krijgen ze nagenoeg alles weg, ook geklungel met bijvoorbeeld gelstempels. Zelf heb ik een stofje in mijn zoeker dat zich echt ergens tussen bevindt en zich daardoor niet laat verwijderen. Lukt het Chipclean niet om je genoemde vlekken te verwijderen, dan heeft dit toch echt een andere oorzaak en is je sensor beschadigd… Hier zou ik echter maar even niet vanuit gaan.

Dan nog dit

De meeste fotografen denken dat je sensorvlekken het best ziet met een groothoekobjectief. Dit is echter onjuist. Landschapsfotografen werken vaak met hoge diafragmawaardes om zoveel mogelijk scherptediepte te krijgen. Hoe hoger de diafragmawaarde, hoe beter de sensorvlekken zichtbaar zullen worden. Macro- en wildlifefotografen werken doorgaans met lagere diafragmawaardes omdat zij hun onderwerp willen isoleren uit de omgeving. Daarmee vervagen ook de sensorvlekken. Landschapsfotografen hebben vaak een stuk lucht in hun foto, waardoor de sensorvlekken nog eens extra opvallen. Hoe drukker de omgeving, hoe minder je van sensorvlekken ziet.

Heb je nu zelf ook een vraag waar je altijd al een antwoord op wil hebben, stuur deze dan naar vraag@natuurfotografie.nl en wij gaan voor je op zoek naar het antwoord.

12 reacties

    1. Het helpt hooguit iets, maar zeker niet voldoende. Het stof verdwijnt immers niet uit de camera. Echt laten reinigen blijft dus noodzakelijk.

  1. Chipclean is het beste bedrijf voor het onderhoud van je sensor. Je kunt er bovendien je lens laten calibreren. Ik heb bij chipclean ook goede adviezen gekregen zoals het uitzetten van je beeldstabilisatie als je de camera vervoert. Van harte aan te bevelen !

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Geef een reactie

12 reacties

    1. Het helpt hooguit iets, maar zeker niet voldoende. Het stof verdwijnt immers niet uit de camera. Echt laten reinigen blijft dus noodzakelijk.

  1. Chipclean is het beste bedrijf voor het onderhoud van je sensor. Je kunt er bovendien je lens laten calibreren. Ik heb bij chipclean ook goede adviezen gekregen zoals het uitzetten van je beeldstabilisatie als je de camera vervoert. Van harte aan te bevelen !

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Deze artikelen vind je vast ook interessant: