Making of: De geelgors

Vergroot je kans op succes

Als je een bepaalde soort op je wenslijst heb staan, dan is stap één dat je je gaat verdiepen in die soort. Die kennis gaat je helpen bij het vergroten van de kans op succes. Voor het fotograferen van een geelgors betekent dit, dat je voor jezelf de volgende vragen moet gaan beantwoorden zoals: Waar komen ze voor? Zijn ze daar altijd aanwezig of is de aanwezigheid seizoensgebonden? Wat eten ze? Eten ze altijd hetzelfde? Verplaatsen ze zich in groepen of juist solitair? Wat voor geluid maken ze? Is er een verschil in roep en zang? Hoe ziet het vluchtbeeld eruit? Zijn ze in de wintermaanden samen met andere soorten? Enzovoort. Je kunt de rij vragen en antwoorden zo lang mogelijk maken, maar de Bottom line is dat je uiteindelijk in het veld weet waar je op moet letten.

Winter

Met bovenstaand rijtje vragen in het achterhoofd kun je op zoek naar antwoorden. Geelgorzen zijn voor het grote deel standvogels die in de wintermaanden rondom hun broedgebied gaan rondzwerven. Je vindt ze met name in groepen op de hogere zandgronden in Oost-Nederland, maar ook aan de kust kunnen kleine groepjes opduiken. In de winter bestaat het voedsel uit zaden en granen, dus ga op zoek naar maïsakkers en graanvelden. Als je dan ook ergens groenlingen op de grond ziet zitten, dan is het helemaal opletten geblazen. Vaak vormen geelgorzen groepen met groenlingen, soms ook met vinken, die op de grond rondscharrelen op zoek naar iets eetbaars. Soms vliegt de groep zonder reden op en landt dan weer op vrijwel exact dezelfde plek. Mocht je iets gerichter willen zoeken: www.waarneming.nl kan een indicatie geven waar groepen geelgorzen zich ophouden. Met bovenstaande kennis van voedsel, type landschap, gedrag, gezelschap en vlucht moet het lukken om ze dan voor de lens te krijgen.

De geelgors in de duinen heb ik gefotografeerd bij de Zuidpier van IJmuiden. Ik wist dat jaarlijks een paar vogels verschijnen in de primaire duintjes aan de zuidzijde van de pier, waar ze zoeken naar zaden van biestarwegras en helm. Het is een vrij onoverzichtelijk gebied met onbedoelde verstoring door wandelaars en loslopende honden, waardoor regelmatig vogels roepend over je heen vliegen. Omdat daar ook sneeuwgorzen, graspiepers, rietgorzen, groenlingen, vinken en ander soorten kunnen zitten is het heel nuttig om het vluchtroepje van de geelgors te kennen (luister naar de vierde geluidsopname van de geelgors op vogelskijken.nl).

Voorjaar en zomer

In het voorjaar en aan het begin van de zomer is het een ander verhaal. De vogels zijn dan uitsluitend in hun broedgebied te vinden. Disclaimer vooraf: respecteer de vogels en verstoor geen broedende vogels. Als je op de paden blijft zit je vrijwel altijd buiten de verstoringsafstand van deze soort. Weer kijkend naar het rijtje vragen, dan is een van de belangrijkste aanwijzingen dat er geelgorzen zijn de zang. Het mannetje produceert een zeer opvallende zang die klinkt als de Vijfde van Beethoven. Vaak zingen ze vanuit hoge bomen naast zandpaden, op heideterreinen, in hoogveengebieden, et cetera. De vogels zijn nu niet meer in groepen te vinden, maar gedragen zich solitair. Daarnaast is het dieet veranderd en staan er nu veel meer insecten op het menu. De jongen worden alleen maar eiwitrijke insecten gevoerd en ook de volwassen vogels eten nu, naast zaden, veel meer insecten. Tijdens het broedseizoen zie je geelgorzen vooral in het hoge gras, bij struiken of zelfs in de oevers van watergangen in hoogveengebieden zoeken naar voedsel en zijn ze minder in de openheid te vinden.

De geelgors met de larve van een libel (waarschijnlijk gewone oeverlibel) is gefotografeerd in de Engbertsdijkvenen. Het is een hoogveengebied waar ik af en toe kom en al regelmatig geelgorzen had gezien. Met kennis van het broedbiotioop en voedsel in het achterhoofd was het simpelweg een kwestie van langzaam door het gebied wandelen en goed opletten op beweging. En zo vond ik een geelgors die steeds naar dezelfde watergang vloog om daar uitsluipende libellenlarven te vangen. De vogel vloog steeds naar hetzelfde paaltje langs het pad om vanuit daar door te vliegen richting de jongen.

Optie drie

Er is nog een derde mogelijkheid: die van betaalde schuilhutten. Bij hutten wordt vrijwel permanent gevoerd, wat betekent voor de lokale vogels dat hier altijd wel wat te eten te halen valt. De aanbieders van schuilhutten hebben altijd een lijst met vogels paraat die je hier kunt verwachten, dus feitelijk is het enige wat je hoeft te doen het checken van dat lijstje of de geelgors ertussen staat.