Menu

Onderdeel van Pixfactory

Kievitsbloem

Eind april bloeit de misschien wel mooiste bloem die Nederland rijk is. De kievitsbloem, vroeger ook wel Hollandse tulp genoemd en familie van de lelie’s, is een prachtige, zeer zeldzame rode lijst soort. Apart aan de bloem is de geblokte structuur en de regelmatige zeshoek van de bloemvorm, de enige bloem met deze wiskundige vorm! Het gros is paars, op een paar witte albino’s na.
De Nederlandse tulp bloeit maar twee weken per jaar en ook nog maar op een paar plekken. Ontdek meer over het in de wind dansende klokje van deze unieke plant. Fotograaf: Johan van der Wielen

De kievitsbloem is geen makkelijke plant. De planten doen er 8 jaar of langer over om te gaan bloeien en zijn erg gevoelig voor schommelingen in het grondwaterpeil. Verder zijn ze volledig afhankelijk van de winterse overstromingen omdat de zaden zich drijvend verspreiden.

De naam van de plant is afgeleid van zijn gespikkelde bloem, die iets wegheeft van een kievitsei. Het is een bolgewas dat vanaf half tot eind april bloeit en na de zaadvorming bovengronds afsterft.

De eerste jaren na het ontkiemen komen de kievitsbloemen op in de zogenaamde zwaardvorm, te vergelijken met een grasspriet zonder bloem. Als de omstandigheden gunstig zijn geweest kunnen ze na 1 tot 3 jaar overgaan in de kandelaarvorm, een stengel met meerdere bladeren, maar nog steeds geen bloem. Deze kandelaarvorm kan 3 tot 8 jaar voortduren voor de plant voor het eerst gaat bloeien! Er zijn planten die pas na 10 jaar voor het eerst in bloei komen. Maar mochten de omstandigheden ongunstig zijn door veranderende grondwaterstand, teveel of te weinig overstromingen, etc. kan de plant weer terug gaan in de kandelaar of zelfs zwaardvorm. Er zijn planten bekend van meer dan 35 jaar oud! Na de bloei geeft de plant zware zaden. Deze vallen op de bodem en wachten op de eerstvolgende overstroming, die hen drijvend meevoert naar nieuwe gebieden.

Kievitsbloemen zijn zware hangende klokjes aan een teer steeltje, bij de minste wind (die in uiterwaarden bijna altijd aanwezig is) bewegen de klokjes. Dit is de manier om hun bestuiver, de hommels, te lokken. In het kleurengebied dat zichtbaar is voor de hommel zijn ze te zien als witte bewegende klokjes in een zee van donkergroen, zeer aantrekkelijk!

Van de kievitsbloemen is 90% paarsachtig, slechts 10% is wit of roze. Daarnaast heeft een kleine aantal een dubbele bloem en een nog kleiner aantal (zeer zeldzaam) een driedubbele bloem. In tegenstelling tot de tuinvariant waarbij dubbele bloeiwijze vaak voorkomt.

De gebieden langs de Vecht en IJssel waar ze voorkomen staan ze in duizenden bij elkaar. ’s Avonds, als het koud wordt, gaan de kopjes en blaadjes hangen om de volgende dag door de warmte van de zon weer op te richten.

Fototips

Omdat de kievitsbloemen altijd bewegen is het handig met relatief snelle sluitertijd te werken of een (macro)flits te gebruiken om bewegingsonscherpte te voorkomen. Een scherm of fototas kan helpen om de wind wat tegen te houden.

Ga niet alleen met de macro of telelens aan het werk maar ook met de groothoek, probeer niet alleen de eenzame bloem te fotograferen maar ook het veld met die duizenden bloemen.

Je ziet alleen de bloeiende planten maar daartussen staan vele duizenden planten in zwaard- of kandelaarvorm. Deze zijn moeilijk te onderscheiden van gras. Kijk daarom ontzettend uit waar je loopt en helemaal waar je gaat liggen.

Als je de kans krijgt om met een vroege excursie mee te gaan heb je kans dat de bloemen berijpt zijn, dit geeft bij zonsopkomst een prachtige sfeer. Na een koude nacht zijn de meeste bloemen doornat van de dauw waardoor je mooi kun spelen met bokeh ringen en sfeer.

Leefomgeving

Specifieke uiterwaarden gebieden langs de IJssel, Overijsselse Vecht en Zwarte Water. De grootste vindplaatsen in Nederland zijn de Brommerd bij Hasselt en Buitenlanden Langenholte bij Zwolle, beide voor publiek afgesloten en met excursies te bezichtigen. Verder kleine gebieden in Drenthe en bij de Reeuwijkse plassen.

Vindtijd

Bloeitijd ca. 20 tot 30 april, afhankelijk van de winter (bij zachte winters eerder).

Bescherming

Wettelijk beschermde soort.

Kwetsbaarheid

De kievitsbloemen zijn zeer kwetsbaar, evenals de gebieden waar ze voorkomen. Daarom zijn de gebieden afgesloten voor publiek en organiseren Staatsbosbeheer en Overijssels Landschap excursies naar deze gebieden. Steun de natuurbeheerders in hun beschermwerk en ga niet zelf op pad naar deze gebieden maar sluit je aan bij deze excursies. Ook diverse fotografen bieden fotocursussen aan in deze gebieden.

Verspreidingskaart

En dan nog dit!

Naast de kievitsbloemen bloeien ook meestal de pinksterbloemen (wit tot roze), boterbloemen (geel), paardenbloemen (geel) en/of dotterbloemen (geel) in hetzelfde veld. Erg fraai om te spelen met de kleurcombinaties van wit, geel en paars.

Geef een reactie

Deze artikelen vind je vast ook interessant: