Menu

Onderdeel van Pixfactory

Korstmossen op steen

Op de meest onherbergzame rotsen vind je nog korstmossen. Niet alleen in verre landen, maar ook bij jou op de stoep en in de tuin. Want voor korstmossen maakt het niet uit: een alpenrots of een betonnen waaltje, het is steen en je kunt er op groeien. En ook stoepstenen en dakpannen kunnen heel onherbergzaam zijn. Soms zie je ze met veel tegelijk en in allerlei kleuren. Dan vormen die korstmossen een interessant kleurenpalet: goed voor een abstract fotoschilderij.
Overvloedig groeiende korstmossen op een rotsblok in Oostenrijk . Ze vormen een bont kunstwerk. Fotograaf: Ron Poot

Lichenen moet je eigenlijk zeggen. Want korstmossen hebben niets te maken met mossen. Mossen zijn planten, korstmossen niet. Het zijn schimmels, met een lichaam dat uit schimmeldraden bestaat en met vruchten die op mini paddenstoeltjes lijken.

Toch zijn het geen gewone schimmels, maar hele slimme. De lichenen hebben namelijk een verbond gesloten met eencellige algen. Deze algen hebben een plekje gekregen tussen de schimmeldraden, vlak onder het oppervlak. Samen zijn ze sterk, heel sterk. De schimmel zorgt voor stevigheid en beschermt de tere algen tegen uitdroging. De groene algen bewijzen de schimmel op hun beurt een dienst door uit licht en lucht voedingsstoffen te maken. Met hun bladgroenkorrels kunnen ze dat, door fotosynthese.

Samen vormen alg en schimmel het licheen, een haast onverwoestbare combinatie die in staat is te overleven op extreme plaatsen waar haast niets wil groeien. Survivors op steen, schors, stuifzand.

Een oude trap in een Italiaans dorpje, vol korstmossen.
Een oude trap in een Italiaans dorpje, vol korstmossen. Fotograaf: Ron Poot

Allerlei vormen zijn er. Op steen groeien meestal korstvormige soorten die innig vergroeid zijn met hun ondergrond. Een doorn in het oog van mensen die van schone stoepjes houden, want vooral op vochtige plekken heersen de lichenen en bevlekken de tegels en de vensterbanken.

Veel soorten vormen speciale stoffen, licheenzuren, die soms intens gekleurd zijn. Geel, oranje, rood, van alles. Daar houden fotografen van. Vooral in de hoge bergen zijn de kleuren fel en indringend mooi. En omdat in de bergen de lucht heel schoon is, kunnen de lichenen daar geweldig gedijen. Massaal groeien ze op de rotsen en kleuren het landschap.

Fototips

Het fotograferen van lichenen is een mooi thema voor fotografen die houden van een abstract plaatje. Het bonte palet van kleuren en vormen levert een schilderachtig geheel. Je waant je in een andere wereld.

Je hoeft niet ver te zoeken. Muurtjes, betonnen klinkers, dakpannen, … het zijn vaak rijk begroeide plaatsen. Vooral waar het vochtig is, zoals bij de heg, tegen de muur of op plaatsen waar regen afdruipt. Lichenen zijn er altijd, maar in de winterperiode zijn ze vaak het mooist. Door de hogere luchtvochtigheid zijn de kleuren rijk en meer verzadigd dan in de zomer.

Kalkhoudende stenen (waaronder beton) bevatten weer andere soorten dan zure gesteenten zoals graniet of zandsteen. Vaak zijn de kalkstenen rijker. Interessante plekken zijn oude kerkhoven met geweldig uitgegroeide plakkaten op een oude grafsteen. Het klinkt misschien wat naargeestig, maar tegelijkertijd zijn het sfeervolle en fotogenieke locaties.

Van heel dichtbij zie je de miniatuur korstmos-structuren goed. Dan valt opeens op dat die hinderlijke aanslag van gisteren vandaag een nieuwe werkelijkheid geworden is, vol kleuren en vormen. Een macrolens en een statief zijn onmisbare hulpmiddelen bij het vastleggen van die mini wereld.

Voor landschapsfotografen kan de massale groei van lichenen in rotsachtige gebieden of met steen verzwaarde oevers mooie platen opleveren. Vooral in streken waar de lucht nog schoon is: aan de kust, hoog in de bergen of op basaltkeien langs het IJsselmeer. De kleuren kunnen aspectbepalend zijn voor het landschap.

Miniatuur landschap van korstmossen op slechts één enkele betonklinker in mijn tuin.
Miniatuur landschap van korstmossen op slechts één enkele betonklinker in mijn tuin. Fotograaf: Ron Poot

Leefomgeving

Op rotsen, muren, beton, dakpannen, stoeptegels, basaltkeien.

Vindtijd

Het hele jaar.

Bescherming

Niet beschermd.

Kwetsbaarheid

Niet kwetsbaar.

Verspreidingskaart

Verspreiding en statistieken van:

Muurschotelkorst

Groot dooiermos

Stoeprandvingermos

En dan nog dit!

Als je meer wilt weten over mossen en korstmossen kun je je hart ophalen bij de Bryologische en Lichenologische werkgroep van de KNNV. Met ervaren kenners kun je wekelijks het veld in om op zoek te gaan naar soorten. Excursies en kampen worden in binnen- en buitenland gehouden. Kijk in de agenda of er ook bij jou in de buurt een activiteit is.

 

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Geef een reactie

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Deze artikelen vind je vast ook interessant: