Menu

Onderdeel van Pixfactory

Roodharige wespbij

Rond de nesten van de grijze zandbij vliegt zoekend over de grond een heel ander bijtje rond. Je zou het bijna voor een wesp verslijten, want het lichaam is geel en zwart. Het is de roodharige wespbij. Die vliegt niet toevallig rond de nesten van de grijze zandbij. Het is namelijk een koekoeksbij die haar eigen eieren in de nestkamers van de grijze zandbij legt. Zonder stuifmeel te verzamelen en een nest te graven krijgt ze zo voedsel en bescherming voor haar larve.
Het vrouwtje van de roodharige wespbij. Fotograaf: Mark van Veen

Alle wespbijen zijn koekoeksbijen. De meeste soorten parasiteren bij een beperkt aantal soorten bijen. Dat zijn meestal zandbijen (Andrena’s), omdat wespbijen nestgangen in de grond zoeken. De roodharige wespbij is gebonden aan de grijze zandbij en de asbij.

De wespbij glipt in een onbewaakt ogenblik de nestgang in, maakt nestkamers open en legt daar haar eigen eieren, één per nestkamer. De originele larve overleeft dit niet en wordt gedood door de wespbijlarve. Je begrijpt nu wel waarom grijze zandbijen hun nestingang bewaken, zoals de foto’s in die post laten zien. Ik heb nooit de indruk gekregen dat de zandbijen de wespbijen actief verjagen.

Uiterlijk lijken de wespbijen op wespen, vandaar hun naam. Ze kunnen zelfs venijnig steken, dus mogelijk is hun gelijkenis het signaal dat predatoren beter op kunnen passen.

Er komen tientallen soorten wespbijen in Nederland en België voor. De roodharige wespbij is een relatief grote wespbij. Bij levende dieren is het verschil tussen vrouw en man goed te zien: de mannetjes hebben groene ogen, terwijl de vrouwtjes rode ogen hebben. De vrouwtjes zijn van andere wespbijen goed te onderscheiden aan de rode beharing op het borststuk en het geel en rood op zwarte achterlijf. Het schubje voor de vleugelinplanting en het bultje op de schouder is geel met rood. Mannetjes zijn lastiger te herkennen, de borststukbeharing is meer gelig en op de zijkanten zelfs bijna wit. Ze komen vooral in Midden- en Oost-Nederland voor, ze zijn zeldzaam in het westen en ontbreken op de Waddeneilanden. Dat laatste is niet vreemd, want daar is de grijze zandbij ook niet gevonden.

Zelf bezoekt de roodharige wespbij ook bloemen, maar dan alleen voor de eigen voeding. Ze komen regelmatig foerageren bij paardenbloemen, maar zijn ook op wilgen en fluitenkruid te vinden. Ze komen wel onder het stuifmeel te zitten, maar van verzamelen is geen sprake. Dat doet een ander al voor haar…

De paardebloem is een van de favorieten van de roodharige wespbij.
De paardebloem is een van de favorieten van de roodharige wespbij. Fotograaf: Mark van Veen

Fototips

Wespbijen zijn lastige soorten om te fotograferen omdat ze weinig stil zitten. Het is dus zaak te weten waar nestkolonies van grijze zandbijen zitten. Als de aarde in de ochtend opwarmt komen de grijze zandbijen tevoorschijn en alras ook de eerste roodharige wespbijen. Op dit tijdstip zijn ze nog niet zo actief als midden overdag. Soms heb je geluk en tref je een exemplaar in een bloem of eentje die zich ook later op de dag aan het opwarmen is.

Het fotograferen is echt macrowerk. Alhoewel het één van de grotere wespbijen is, blijft het een diertje van net een centimeter groot. Ik gebruik graag een macrolens met een wat langere brandpuntsafstand (tussen de 100 en 180mm), omdat je dan wat verder weg van de bij kan blijven en de verstoringskans lager wordt. Het zijn toch al van die bewegelijke diertjes…

Leefomgeving

Te vinden op open en halfopen zandgronden in het binnenland op plekken die snel opwarmen in de zon. Ze parasiteert op de nesten van grijze zandbij en asbij en is bij kolonies van deze soorten te vinden. Soms is een steilwandje met open zand al voldoende voor de grijze zandbij en dan is de roodharige wespbij meestal niet ver weg.

Vindtijd

Te vinden van eind maart tot begin juni.

Bescherming

Geen beschermde soort.

Kwetsbaarheid

De soort staat als kwetsbaar op de Rode Lijst van de Nederlandse bijen, maar neemt weer toe.

Verspreidingskaart

En dan nog dit!

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Geef een reactie

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Deze artikelen vind je vast ook interessant: