10 tips voor beginnende natuurfotografen

Tip 1: neem de tijd om te ontdekken wat je leuk vindt

Toen ik net begon met natuurfotografie kocht ik een camera met een 18-70mm kitlens. Daarmee kon ik landschappen fotograferen. Ik kocht een 70-300 zoomlens met een macrofunctie voor de macrofoto’s. En ik kocht een 170-500 teletoeter voor de vogeltjes en het grote wild. Ik dacht dat ik daarmee het hele bereik had afgedekt, van 18mm tot 500mm. Daarmee kon ik alles fotograferen wat ik wilde.

Ik wist niet dat natuurfotografie eigenlijk een soort kapstok is waar verschillende disciplines aan hangen. Je hebt landschapsfotografie, macrofotografie, vogelfotografie, nachtfotografie en ga zo maar door. Hoewel je overal een camera voor nodig hebt zijn er toch meer verschillen dan overeenkomsten. Iedere vorm van natuurfotografie kent zijn eigen technieken en vereisten. Er zijn dan ook maar weinig all-round natuurfotografen. De meesten hebben zich gespecialiseerd in één of twee takken van de natuurfotografie.

Ik heb mezelf vooral toegelegd op macrofotografie. Af en toe fotografeer ik een landschapje, in de wetenschap dat ik eigenlijk niet het juiste materiaal heb om het goed te doen. Als je eerst de tijd neemt om voor jezelf goed te bedenken waar jouw interesse het meest naar uitgaat bespaar je jezelf onnodige investeringen.

Tip 2: staar jezelf niet blind op megapixels

Toen ik mijn eerste camera kocht heb ik natuurlijk eerst alle opties op een rijtje gezet. Alle mogelijke camera’s heb ik met elkaar vergeleken om te zien wat nu de beste camera was voor mijn budget. Ik ben naar de winkel gegaan voor advies en om ze eens te proberen. Weken ben ik bezig geweest met wikken en wegen welk merk ik nu moest kopen. Ik staarde mezelf helemaal blind op megapixels, scherpstelpunten en alle andere technische aspecten van de verschillende camera’s.

Nu weet ik dat het uiteindelijk helemaal niet had uitgemaakt welke camera ik kocht. De fotograaf maakt de foto, niet de camera. En de foto’s die ik maak had ik met iedere andere camera ook kunnen maken.

Het is belangrijker om je te richten op het ontwikkelen van je vaardigheden als fotograaf, dan dat je jezelf druk maakt over je apparatuur.

Tip 3: als natuurfotograaf moet je geduldig zijn

Natuurfotografie is niet voor de snelle jongens. Als natuurfotograaf moet je kunnen wachten, urenlang wachten. Opgesloten in een klein schuilhutje, met alleen je camera en een thermosfles koffie. En dat dan dagen achter elkaar, misschien zelfs weken. Om uiteindelijk een paar mooie foto’s te maken.

Ik ben daar heel slecht in. Vandaar dat wildfotografie uiteindelijk ook niet mijn ding bleek te zijn. Maar ook bij macrofotografie moet je veel wachten. Wachten op de juiste weersomstandigheden. Wachten tot de zon je onderwerp precies goed raakt. Wachten tot de wind gaat liggen. Wachten tot die wolk voor de zon wegschuift.

Als natuurfotograaf heb je veel geduld nodig.

Tip 4: het licht is belangrijker dan het onderwerp

Toen ik net begon met natuurfotografie was ik een beetje een soortenjager. Ieder beestje wilde ik op de foto zetten. Hoe zeldzamer, hoe beter. Pas jaren later kwam ik er achter dat veel mensen er niet zoveel om geven hoe zeldzaam of bijzonder het beestje is wat je hebt gefotografeerd. Wil je de kijker echt raken dan moet je je onderwerp vastleggen in het allermooiste licht.

Ga jezelf maar eens na. Als je op social media gaat kijken welke foto’s jij nou het allermooist vindt, dan zijn dat vaak foto’s met prachtig licht.

En dat brengt ons automatisch bij de volgende tip:

Tip 5: de mooiste foto’s maak je op de meest onmogelijke tijdstippen

Om de allermooiste natuurfoto’s te maken, moet je vroeg je bed uit. In mijn vorige tip vertelde ik je al hoe belangrijk de invloed van licht is op je foto’s. En dat licht heb je meestal net na zonsopkomst. In mei en juni komt de zon op om kwart over vijf / half zes. Rekening houdend met het feit dat je nog moet aankleden, ontbijten en naar de fotolocatie moet rijden moet je dus rond een uur of vier ’s nachts opstaan.

Maar als je dan eenmaal in het veld bent zul je merken dat het ook echt waard is om zo vroeg op te staan. Niet alleen heb je ’s morgens vroeg het mooiste licht, maar vaak heb je ook dauw of grondmist. De ochtend is ook vaak het meest windstille deel van de dag. Al deze factoren samen zorgen ervoor dat de uurtjes rond zonsopkomst voor veel natuurfotografen het favoriete moment van de dag is om er op uit te gaan.

Tip 6: zorg dat je een local patch hebt

Je local patch is dat ene gebiedje bij jou om de hoek. Dat mooie plekje waar je zo graag komt en wat je goed kent. Een goede local patch is zo dicht bij dat je er in tien minuten bent. Dit heeft als voordeel dat je er ook heen kan als je maar een uurtje tijd hebt, of dat je nog net iets langer op bed kan blijven liggen op die vroege ochtenden in mei.

Doordat je er vaker komt ken je je local patch van binnen en van buiten. Je weet waar alle plantjes groeien, waar alle dieren zitten en wanneer de beste tijd van het jaar is om ze te fotograferen. Doordat je er veel komt kun je dit gebied ook altijd op zijn allermooist fotograferen en meteen inspelen op onverwachte kansen.

Ik ontdekte mijn local patch veel te laat. Ik dacht altijd dat ik naar de grote natuurgebieden moest om te fotograferen. Want dat zijn toch de gebieden waar je de bijzondere natuur kan vinden? Maar dat is niet zo. Als je maar eens een enkele keer in zo’n gebied komt weet je de bijzondere planten en dieren nog niet te vinden. Natuurlijk kan je het geluk hebben dat je er zomaar tegenaan blundert, maar meestal kost het veel tijd en natuurkennis om een gebied echt goed te leren kennen. Toen ik mijn local patch eenmaal had gevonden ontdekte ik dat de bijzondere dieren en planten ook gewoon bij mij om de hoek voorkwamen.

Geloof me, je fotografie gaat er echt op vooruit als je een goede local patch hebt.

Tip 7: met kennis van je camera maak je mooiere foto’s

Om het maximale uit je camera te kunnen halen moet je precies weten waar ieder knopje van de camera voor dient, waar je alle instellingen van de camera kan vinden en hoe je daar optimaal gebruik van maakt.

Het is in Nederland heel gebruikelijk om na aankoop van een product de handleiding aan de kant te gooien en meteen met het product aan de slag te gaan. En dat snap ik ook wel. Wie wil er nu eerst uren in een boek met veel te kleine lettertjes lezen? Je wil lekker gaan fotograferen! En dat moet je ook doen. Want je leert het meest als je zelf aan de slag gaat met je nieuwe camera. Maar als je dan ’s avonds op de bank naar de Meilandjes of Geer en Goor zit te kijken is het leerzamer om die handleiding te pakken.

Naast de handleiding zijn er nog veel andere manieren om je fotografische kennis te verbreden. Het internet staat vol met goede artikelen. Volg een online cursus, of (als het straks weer mag) een workshop.

Tip 8: met kennis van de natuur maak je mooiere foto’s

Natuurlijk is kennis van je apparatuur heel belangrijk. Dat is iets wat iedere fotograaf zelf wel kan bedenken. Wat net zo belangrijk is, maar wat veel natuurfotografen over het hoofd zien, is een gedegen kennis van de natuur.

Toen ik begon met fotografie wilde ik graag vlinders fotograferen. Met name het oranjetipje in het vroege voorjaar was mijn favoriet. En ik zag ze overdag wel rondfladderen, maar ze bleven nooit stilzitten. Later leerde ik dat het ’s morgens vroeg gemakkelijker is om vlinders te fotograferen. Omdat vlinders koudbloedige dieren zijn is het ’s morgens vroeg nog te koud voor ze om te vliegen en kun je ze veel gemakkelijker benaderen. Dus toen ging ik in de ochtend op pad, maar toen kon ik ze nergens vinden.

Pas toen ik op het internet alle informatie over deze vlinder had gelezen ontdekte ik dat ik ze moest zoeken bij hun waardplant: de pinksterbloem. En de pinksterbloem houdt van natte voeten, dus die vind je vooral langs slootkanten en op natte velden. Toen ik dat eenmaal wist lukt het me wel om het oranjetipje te vinden en te fotograferen. En omdat het ’s morgens vroeg was lukte dat ook nog eens met het mooiste licht.

Tip 9: verdiep jezelf in de compositieleer

Als fotograaf wil je de resultaten van je hobby graag delen met anderen. Veel natuurfotografen zijn daarom te vinden op social media. Daar wil je natuurlijk laten zien hoe mooi de natuur is. Maar als je dat echt goed wilt overbrengen en je wilt dat je volgers langer bij jouw foto’s blijven hangen dan is het goed om jezelf eens te verdiepen in de compositieleer.

Door slim gebruik te maken van de verschillende compositieregels kun jij als fotograaf namelijk sturen hoe iemand naar jouw beeld kijkt. Je kan een rustgevend gevoel oproepen of de kijker juist verrassen met jouw beeldopbouw.

Tip 10: vergeet niet te genieten

Als natuurfotograaf ben je soms zo druk bezig met de instellingen van de camera, het zoeken naar de juiste positie voor je statief en het maken van een zo mooi mogelijke foto, dat je gemakkelijk uit het oog kan verliezen waarom je eigenlijk buiten bent.

Het is helemaal niet erg om zonder foto’s thuis te komen. Je bent begonnen met natuurfotografie uit je liefde voor de natuur. Laat die camera even voor wat hij is. Ga lekker zitten, adem diep in, kijk om je heen en geniet. Dat is waar het om begonnen is.