Menu

Onderdeel van Pixfactory

Hulpmiddelen macrofotografie (1)

Er zijn tal van hulpmiddelen beschikbaar om je verder te helpen met macrofotografie en meer uit je huidige lenzen te halen. Sommige zijn goedkoop, andere iets duurder. In dit artikeltje bespreken we de twee meest gebruikte van die hulpmiddelen, namelijk de voorzetlens en de tussenring.
Voorbeelden van hulpmiddelen. Met de klok mee: Set automatische tussenringen; Sigma 24mm/1.8 objectief omgekeerd gemonteerd op een SLR body; Voorzetlens; 1.4x teleconverter; Omkeerring. Fotograaf: Paul van Hoof

Voorzetlenzen

Een eenvoudig en goedkoop hulpmiddel is de voorzetlens. Dat is, zoals de naam al doet vermoeden: een extra lens die je voor op je objectief schroeft. Zie het als een vergrootglas voor je camera. Je kunt zo’n voorzetlens in principe voor elke lens monteren om dichter bij je onderwerp te komen. Dat kan op spiegelreflexcamera’s, maar ook op andere systemen. Soms zijn voor compactcamera’s aangepaste lenzen te krijgen, anders kun je met enige handigheid zelf een voorzetlens bevestigen. Voordelen van voorzetlenzen zijn de bescheiden prijs en brede toepasbaarheid, plus het feit dat er geen licht verloren gaat, en je dus met dezelfde sluitertijd kunt werken. Nadeel is dat er wel enig kwaliteitsverlies is. Je voegt immers een optisch element toe aan een bestaande lens. In het algemeen geldt: hoe sterker de voorzetlens, des te groter het kwaliteitsverlies.
Voorzetlenzen zijn verkrijgbaar is alle mogelijke filtermaten en verschillende sterktes, aangegeven in dioptrie. Goedkope voorzetlenzen zijn al verkrijgbaar vanaf 15 euro. Kwalitatief de beste zijn de zogenaamde achromatische lenzen, die uit twee lenselementen bestaan die lensafwijkingen corrigeren. Vanzelfsprekend zijn deze duurder, vanaf zo’n 60 euro tot 150 euro, afhankelijk van de filtermaat.

voorzetlens
Met behulp van een voorzetlens op een gewone Sigma 70-300mm zoomlens kunnen flinke vergrotingen worden bereikt. Fotograaf: Maurice Bergboer

Tussenringen

Een tussenring is niets meer dan een holle ring die je tussen de camera en de lens schroeft. Ze bestaan in verschillende dik- tes en kunnen ook gecombineerd worden. Met tussenringen wordt de afstand van de lens tot de camera groter, waardoor je scherpstelbereik verschuift en je dichterbij kunt scherpstellen en dus een grotere ver- groting kunt bereiken. Door het verschui- ven van het scherpstelbereik verlies je wel de mogelijkheid om tot oneindig scherp te stellen, maar bij macrofotografie is dat geen bezwaar.

Tussenringen worden los of in sets van drie geleverd. Zo’n set bestaat dan uit ringen van 12mm, 20mm en 36mm dikte. Het merk doet er niet toe aangezien er geen optische elementen in de ringen aanwezig zijn die de beeldkwaliteit kunnen beïnvloeden. Wel is er verschil in manuele en automatische tussenringen. De laatste hebben electronische contacten die informatie over diafragma e.d. van de lens aan de camera doorgeven, zodat je het diafragma op de camera kunt blijven instellen en ook lenzen zonder diafragmaring kunt gebruiken. Autofocus werkt vaak nog wel met één tussenring en niet met meerdere. Maar eerlijk is eerlijk, autofocus is met deze vorm van fotografie niet erg zinvol.

Je kunt tussenringen op allerlei lenzen gebruiken. Als je ze combineert met een macrolens levert je dat voor de vergroting de meeste winst op. Om een idee te geven: een macrolens die normaal een vergroting van 1x haalt, bereikt met een set tussenringen het dubbele. Dat wil zeggen dat je op een full-frame camera een onderwerp van 17mm beeldvullend kunt fotograferen. Met een tussenring kun je ook telelenzen geschikt maken voor macrofotografie. Bij telelenzen is de scherpstelafstand vaak vrij groot, en door tussenringen te gebruiken kun je dichterbij scherpstellen.

Het grootste nadeel van tussenringen is het lichtverlies: met een tussenring verlies je al snel een stop aan licht, en met een hele set twee stops. Dat resulteert in langere sluitertijden en maakt het lastig met bestaand licht te werken. Houd er ook rekening mee dat met een zwaardere lens zonder statiefgondel de hele combinatie snel topzwaar wordt en zelfs op statief moeilijk stabiel te houden is. Een andere probleem waar je bedacht op moet zijn is de vignettering die op kan treden bij gebruik van tussenringen op full-framecamera’s. Als je niet achteraf het beeld wilt bijsnijden, dan moet je minder tussenringen gebruiken om te zorgen dat de hoeken van het beeld niet wegvallen.

Zanddoorntje; Cepero's groundhopper; Tetrix ceperoi
Een zanddoorntje (sprinkhaan) is in totaal slechts 12mm lang. Met een volledige set tussenringen op een cropcamera kan deze beeldvullend worden gefotografeerd (100% beeld). Fotograaf: Paul van Hoof

In hulpmiddelen macrofotografie (2) kijken we verder naar de mogelijkheden van een balg, teleconverter en omkeerring.

Wil je verder lezen over macrofotografie?
Hier zetten we alles over macrofotografie voor je op een rij.

3 reacties

  1. Bij het gebruik van tussenringen heb je geen verlies in licht. Tenminste het gaat me geen stop schelen. Bij het gebruik van een converter is dat wel het geval.

  2. Met een set tussenringen vergroot je de kortste scherpstelafstand. Een set tussenringen heeft daarom zeer zeker ook een positief effect op een 150mm. Ook leuk: een telelens met een set tussenringen.

  3. De opmerking over geen lichtverlies bij voorzetlens en wel bij tussenringen klopt niet. De aard van macro is dat je een onderwerp groter afbeeldt en dat je het licht van het voorwerp dus over een groter deel van de sensor verdeelt. Dus donkerder. Ook bij een voorzetlens. Omdat je met een voorzetlens vaak bescheiden vergroot merk je niet zo veel van lichtverlies.
    Ook de opmerking dat je met een set tussenringen dubbele vergroting bereikt klopt niet. Dat is afhankelijk van de brandpuntsafstand van je macrolens. Met een 150mm macro maakt een set tussenringen niet erg veel uit.

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Geef een reactie

3 reacties

  1. Bij het gebruik van tussenringen heb je geen verlies in licht. Tenminste het gaat me geen stop schelen. Bij het gebruik van een converter is dat wel het geval.

  2. Met een set tussenringen vergroot je de kortste scherpstelafstand. Een set tussenringen heeft daarom zeer zeker ook een positief effect op een 150mm. Ook leuk: een telelens met een set tussenringen.

  3. De opmerking over geen lichtverlies bij voorzetlens en wel bij tussenringen klopt niet. De aard van macro is dat je een onderwerp groter afbeeldt en dat je het licht van het voorwerp dus over een groter deel van de sensor verdeelt. Dus donkerder. Ook bij een voorzetlens. Omdat je met een voorzetlens vaak bescheiden vergroot merk je niet zo veel van lichtverlies.
    Ook de opmerking dat je met een set tussenringen dubbele vergroting bereikt klopt niet. Dat is afhankelijk van de brandpuntsafstand van je macrolens. Met een 150mm macro maakt een set tussenringen niet erg veel uit.

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Deze artikelen vind je vast ook interessant: