Vliehors Vlieland (Hillebrand Breuker & Johan van der Wielen)
De Vliehors (53.233552, 4.895505 ) is een uitgestrekte zandvlakte aan de zuidwestzijde van het eiland. Hier lag ooit het dorpje West-Vlieland, maar toen eind 1600 tijdens stormen zoveel duin afsloeg, kwam het dorp vrij op het strand te liggen. Sindsdien had het geen enkele bescherming meer tegen invloeden van wind en zee. Gedurende de volgende decennia vielen straten en kerk ten prooi aan het water. Begin 1700 werd het dorpje definitief ontbonden. Alles werd afgebroken en de materialen werden gebruikt voor bouw in het dorpje Oudeschild op Texel en het dorp Oost-Vlieland. Sindsdien is er niets meer dan een uitgestrekte zandplaat.
Het gebied wordt tegenwoordig door Defensie gebruikt als militair oefenterrein voor de luchtmacht. Er worden jaarlijks vele oefeningen gehouden waarbij jachtvliegtuigen doelen bombarderen; de aangeschoten tanks kun je in het zand vinden. Logischerwijs is dit deel van het eiland niet dagelijks toegankelijk. Duidelijke borden en vlaggen laten zien wanneer je als wandelaar de Sahara van het Noorden mag betreden. Aan het eind van de Vliehors ligt het drenkelingenhuisje. Daar kun je ook regelmatig zeehonden vinden. Wil je niet zelf 5 kilometer door het mulle zand lopen, dan kun je ook vanaf ’t Posthuys de Vliehors Expres nemen.
De Slufter Texel (Sytske Dijksen)
Een kleurige vlakte vol bloeiende kwelderplanten, geulen en prielen die in verbinding staan met de zee, vogels, weidse uitzichten, de steeds van richting veranderende geul… wie wil dat nu niet fotograferen? Vooral het noordelijk deel van het reservaat, dat is afgesloten voor publiek, is vogelrijk. Vanaf de uitkijkpunten en de van 1 augustus tot 1 maart opengestelde groene route is ook dit deel van De Slufter goed te overzien. Vanaf de dijkovergangen overzie je de gehele Slufter. Vooral in de zomer kleurt het landschap grijs en lila van zeealsem en lamsoor. Het uitkijkpunt (53.131144, 4.815639) is ook te bereiken met de rolstoel.
Meteen onderaan de dijk nodigt de vegetatie uit tot fotograferen. Het begint in april met bloeiend Engels gras en eindigt in september met de rood verkleurende ganzenvoetsoorten, zoals zeekraal en schorrenkruid. Je komt vanzelf bij een van de fotogenieke geultjes, die geleidelijk steeds breder worden. Dan ineens sta je bij de hoofdgeul. De monding is bijzonder vogelrijk met onder andere dwergsterns en grote sterns. Aan de overkant van het water voelen ze zich veilig. Eiders zwemmen met hun jongen in de geul, lepelaars foerageren langs de rand en overal zie je diverse steltlopers. De dynamiek van het water is ook voer voor landschapsfotografen.
Zwarte Haan (Ane van Rees & Rob Blanken)
Zwarte Haan (53.3092, 5.6267) is een buurtschap in het noorden van Friesland. Het ligt aan het eind van de Nieuwebiltdijk en de weg eindigt met een kleine parkeerplaats aan de voet van de zeedijk. Als je boven op de dijk staat zie je kwelders en de Waddenzee, bij helder weer soms de eilanden. Bij hoog water komen duizenden wadvogels hier samen om gebruik te maken van deze ‘hoogwatervluchtplaats’. Kluten, bonte strandlopers, drieteenstrandlopers, krombekstrandlopers, rosse grutto’s, kanoeten, zilverplevieren, bergeenden en soms ook lepelaars maken van deze plek gebruik om te rusten en te foerageren. Hoe hoger de waterstand, hoe dichterbij de vogels komen.
Van de parkeerplaats is het 50 meter lopen naar de zeedijk. Op de dijk staat De Slikwerker, een bronzen beeld ter ere van en nagedachtenis aan de mannen die dit gebied hebben ingepolderd. Vanaf de dijk heb je een prachtig uitzicht over het Wad met in de verte Terschelling en Ameland. Zo’n 50 meter naar links is een speciaal uitkijkplatform gemaakt. Aan de voet van de dijk, onder het platform, begint een kleine slenk; bij vloed is het zichtbare deel van de slenk ongeveer 300 meter. Zorg dat je hier ruim voor hoog water bent. Op de slikken aan het eind van de slenk verzamelen zich de vele vogels. Ze worden af en toe verstoord door roofvogels en soms ook wandelaars en vliegen dan massaal op, wat spectaculaire beelden oplevert.
Punt van Reide (Rudmer Zwerver)
De noordkust van de provincie Groningen vormt de overgang tussen land en zee, zoet en zout. Wandelend of fietsend over de dijk ervaar je een overweldigend gevoel van ruimte en weidsheid. Het gebied staat bekend om zijn open landschap en de grote dichtheid aan vogels. Langs de gehele kust zijn diverse plekken waar je de auto kunt parkeren en over de dijk kunt klimmen.
De Punt van Reide (53.301116, 7.078552) bevindt zich buitendijks en ligt als een soort landtong in de Dollard. Vanaf de parkeerplaats kun je prachtig wandelen in het gebied. Je hebt dan het gevoel alsof je aan het eind van de wereld bent. Het gebied is zeer geschikt voor landschapsfotografie. Vogels zijn volop aanwezig, maar zitten vaak op grote afstand. Ook hier is het getijde van belang: bij laag water kijk je naar een enorme moddervlakte, bij hoog water ben je daadwerkelijk aan zee. Zowel bij zonsopkomst als zonsondergang kun je hier spectaculaire luchten fotograferen. In de nabijgelegen polder Breebaart staat een vogelkijkhut waar het vaak goed vogelspotten is. Met wat geluk zijn de vogels hier mooi te fotograferen.
Balgzand (Ilse Kootkar)
Nergens in Noord-Holland is het vogelleven zo rijk als op Balgzand. Het gebied ligt ten oosten van Den Helder en reikt tot het voormalige eiland Wieringen. Vooral in de wintermaanden is dit een belangrijk doortrek- en overwinteringsgebied. Vele duizenden steltlopers proberen hier hun vetreserve aan te vullen. Vanaf een aantal punten heb je een prachtig uitzicht over het wad, zoals bij het vogelkijkscherm (52.914523, 4.799527). Vanachter het geplaatste vogelkijkscherm heb je goed zicht op de verschillende soorten vogels die hier bij hoog water rusten en het is er heerlijk vertoeven. Vlak bij het vogelkijkscherm ligt een fotohut die je kunt huren. Deze hut is verdiept, waardoor je op een prachtige hoogte komt om alle water- en wadvogels die voorbijlopen te fotograferen. Hij biedt plaats aan twee personen en is te reserveren via de website van Landschap Noord-Holland. Het kan wel erg koud zijn in de hut, dus kleed je goed aan. Hoewel je bij vogelfotografie eigenlijk altijd een tekort aan millimeters hebt, kan een groot objectief van 400 millimeter of meer hier als nadeel werken, omdat de vogels soms wel erg dicht langs de fotohut lopen. Met een objectief van 300 millimeter kun je al beeldvullende vogelfoto’s maken.
Zwanenwater (Margreet Frowijn-Druijven & Jessica Geertsma)
Het Zwanenwater is een uniek natuurgebied in de duinen waarin zich de twee grootste natuurlijke duinmeren van West-Europa bevinden. Door de verschillende biotopen in een relatief klein gebied zie je vele soorten planten en dieren. De brede en rietorchis leggen in mei en juni een paars kleed over de graslanden en langs het wandelpad. Ook voor landschaps- en vogelfotografen zijn hier mogelijkheden genoeg aanwezig.
Vanaf eind mei zie je langs de bruine wandelroute maar liefst acht soorten orchideeën. Tussen de vele duizenden brede en rietorchissen staan ook minder opvallende soorten, zoals de grote keverorchis en de welriekende nachtorchis. Vlak aan de rand van het asfaltpad staan ieder jaar zelfs enkele bijenorchissen. De bijenorchis heeft opvallende gekleurde bloemen die fotografisch zeer interessant zijn. Hoewel deze orchis op foto’s opvallend lijkt, is het wel een soort die je pas opvalt als je er echt naar zoekt. Als je er een gevonden hebt, kijk dan eerst even verder. Wellicht staat er een paar meter verderop een die nog mooier is. Grassprietjes die voor en dicht achter de orchis staan zorgen voor verstoring in je foto. Druk de in de weg zittende sprietjes even naar de zijkant toe. Door vervolgens voor een lage diafragmawaarde te kiezen, creëer je een rustige achtergrond. Om al dit moois te beschermen, mag je in het Zwanenwater niet buiten de aangegeven wandelpaden komen. Zet dan ook niet je spullen in de kant, want voor je het weet is er weer een bijenorchis minder en zoveel bijenorchissen zijn er helaas niet.
Palendorp Petten (Monique van Genderen)
Het dorp Petten aan Zee ligt ingesloten tussen de natuurgebieden de Pettemerduinen en de Hondsbossche Duinen. Door de natte duinvallei tussen Petten en Camperduin loopt een mooi wandelpad. Palen op het strand zijn in Nederland niet vreemd, meestal staan deze keurig in twee rijen evenwijdig aan elkaar en doen ze dienst als golfbrekers. Hier (52.767327, 4.651904) is een prachtig monument neergezet, speciaal gemaakt voor de gemeente Petten. Het monument is een kunstwerk dat bestaat uit 160 palen van 6 tot 12 meter lengte. Het kunstwerk is een herinnering aan het oude Petten, dat lang geleden overspoeld werd door de zee. De palen vormen samen het silhouet van het oude Petten, dat bestond uit tien huizen en een kerk. Ze zijn verspreid geplaatst, waardoor je kunt kiezen welke compositie je het meest aanspreekt. Het is een veelzijdig en fotogeniek monument geworden, dat enorm populair is onder fotografen, in alle jaargetijden en onder bijna alle omstandigheden. Fotograferen met lange sluitertijden is hier geweldig, zeker bij wat ruiger weer. Onder windstille omstandigheden zijn dan weer prachtige weerspiegelingen in het water vast te leggen. Er zijn bijna altijd wel palen die droog staan en palen die in het water staan, waardoor je eindeloos kunt variëren. Vanzelfsprekend zijn zonsondergangen en dramatische wolkenluchten hier ook erg populair. Voordat je naar Petten afreist, is het wel slim om even het getij te checken.
Kwade Hoek (Nico van Kappel)
Een stukje Waddenzee in Zuid-Holland. Dat is de Kwade Hoek op Goeree-Overflakkee, onderdeel van natuurgebied de Kop van Goeree. Het is een gebied met wilde stuivende duinen, uitgestrekte kwelders en jonge natte duinvalleien. Het is er ongelofelijk divers. Hier zie je mooi de overgangen van zoet (duinvalleien) naar zout (strand) met alle daarbij behorende planten en dieren.
In de winter lopen de wandelpaden vaak onder water, dan is een goed paar laarzen onmisbaar. Eigenlijk is de Kwade Hoek juist dan het beste door natuurfotografen te bezoeken; in de herfst en de winter doet dit gebied zijn naam eer aan. Langs het pad naar het strand zie je de heemst, een soort wilde stokroos, bewegen in de wind. Je ruikt de zoete bessen van de duindoorn en richting het strand kom je langs de rood verkleurde zeekraal en de bloeiende zeeaster.
Langs de zeereep (43126, 3.98114), aan weerszijden van de monding van de slufter, is een brede lange strook met jonge duinen. Zee en wind hebben hier vrij spel. Dit is het wildste deel van de Kwade Hoek en daarmee aantrekkelijk voor landschapsfotografen. Vooral vroeg of laat op de dag is dit een prachtig gebied. Verschillende delen van de kust en duinen worden hier tijdens het broedseizoen afgesloten voor het publiek, maar het deel dat nog toegankelijk is heeft evengoed veel te bieden. Tijdens de winter wordt het hele strand weer opengesteld. De jonge duinen zijn het leefgebied van echte specialisten. Op rustige zomeravonden komt de nachtploeg naar buiten: zandoorwormen en julikevers.
In de Kwade Hoek komt een van de grootste populaties zeewolfsmelk voor. Dit is een soort vetplant die met het warmer wordende klimaat steeds meer lijkt voor te komen langs de Nederlandse kust. In de maanden juli en augustus kan het zijn dat je op de planten de felrood gekleurde rupsen van de wolfsmelkpijlstaart vindt. Dit is een van de weinige dieren die de giftige zeewolfsmelk kan eten. Een andere specialist van de zeereep is de zeewinde, met grote roze bloemen, die in het open duinzand bloeit. Tijdens de herfst zijn hier ook zandtulpjes te vinden, paddenstoelen in de vorm van een tulp die alleen in de zeereep voorkomen.
Brouwersdam (Jannie Timmer)
De Brouwersdam, de afscheiding tussen de Noordzee en het Grevelingenmeer, is in de jaren na de aanleg uitgegroeid tot een van de meest geliefde vogelgebieden. Als de noordwesterstorm loeit en het zoute water hoog opspat, is dat het moment om naar de Noordzeekant te gaan. Zeevogels die normaal niet onder de kust komen, zitten tijdens de storm binnen lensbereik. IJseend, zeekoet, voorbijvliegende kleine jager, Pontische meeuw en jan-van-gent zijn op zo’n winderige dag allemaal mogelijk om te fotograferen.
Om verzoeting van het Grevelingenmeer tegen te gaan, is er een doorlaatsluis in de dam gebouwd, de zogenoemde Brouwerssluis(51.748268, 3.824736). Door de ingebouwde vissluis kunnen vissen weer ongehinderd heen en weer zwemmen. Dit levert voor de twee in Nederland voorkomende zeehonden, de grijze en de gewone zeehond, een mogelijkheid om op gemakkelijke wijze een visje te vangen. Dit tot groot vermaak van de omstanders. Maar ook aalscholvers, diverse meeuwen en sternsoorten maken er dankbaar gebruik van. Let even op het tij. Het moment met veel stroming vormt het moment dat er veel gevist wordt, met doodtij valt er minder te zien. Door de spijlen van het hek is het spektakel met minimaal 300 millimeter vast te leggen. In de winter zie je in het gebied net buiten de inlaatsluis diverse soorten duikeenden zoals eider, (grote) zwarte zee-eend en soms ijseenden, maar ook roodkeelduiker en af en toe een ijsduiker. Ook zij maken dankbaar gebruik van het grote visaanbod. Om deze soorten vast te leggen is een lens vanaf 500 millimeter met een statief een must.
Kop van Schouwen (Niels de Schipper)
De Kop van Schouwen bestaat onder andere uit de Meeuwenduinen, de Verklikkerduinen, de Vroongronden en de Boswachterij Westerschouwen. De boswachterij is 330 hectare groot en daarmee het grootste bosgebied in Zeeland. Het heuvelachtig duinlandschap is ruim voorzien van fiets- en wandelpaden. Vroeger won men hier lange tijd water voor de bevolking van Schouwen. Het oude pompstation en een aantal meertjes herinneren hier nog aan. Meer landinwaarts vind je het afwisselende landschap van het Gadrabos, de Duinzoom en de Vroongronden.
De Verklikkerduinen liggen tussen Nieuw-Haamstede en de Noordzee. De naam stamt af van het ‘verklikkerlicht’ dat in 1848 ten behoeve van de scheepvaart op de duinen werd geplaatst. Het zijn nog jonge duinen met daartussen vochtige duinvalleien. In die valleien groeien onder andere groenknolorchis en parnassia. Het gebied is alleen te overzien vanaf de paden, zoals het Vuurtorenpad (51.7124, 3.687561). Je maakt er prachtige foto’s van de vuurtoren van Haamstede, maar je kunt ook rechtsaf het smalle paadje in. Het is echt een avonturenpad dat een paar kilometer door de duinen voert in oostelijke richting. Fotografisch interessant: de herfst met gekleurde bladeren en de struiken vol bessen of het voorjaar met de bloeiende meidoorns. Ook zijn er diverse soorten varens en veel hop. In de ochtend- en avonduren zie je er damherten en reeën. Teruglopen kan eventueel over het strand.
Meer gebieden voor kustfotografie
Met tien gebieden doe je de Nederlandse kust uiteraard te kort. Er is nog zoveel meer. Wat te denken van de Pier van IJmuiden, Nationaal Park Zuid-Kennemerland of… Wil je nog meer inspiratie? In ‘De mooiste fotolocaties van Nederland’ vind je talloze geweldige locaties langs de kust en natuurlijk in de rest van het land.
