Handige camerafuncties

Bereikoptimalisatie

Heel wat camera’s hebben een functie om in scènes met een hoog contrast te voorkomen dat schaduwen dichtlopen en hooglichten uitbranden. Ze heten Auto Lighting Optimizer (Canon), Gradation Control of Shadow Adjustment (Olympus), Active D-Lighting (Nikon), Dynamic Range (Fujifilm), Expanded D-Range of Shadow Compensation (Pentax) en Dynamic Range Optimizer (Sony). Wat er gebeurt is dat de camera gaat onderbelichten, zodat de hooglichten niet uitbranden, en dan de schaduwen en middentonen gaat ophelderen.

Deze bereikoptimalisatie wordt alleen toegepast op jpeg-opnames. Wanneer je in raw fotografeert, zal de opname die je in je raw-converter ziet nog onderbelicht zijn. Je moet zelf nog de helderheid van schaduwen en middentonen aanpassen als Bereikoptimalisatie ingeschakeld was tijdens de opname.

Maar let op: de preview van je raw-opname die je op het camerascherm ziet, is altijd gebaseerd op de jpeg-versie die de camera zelf zou maken, waar de schaduwen dus wél opgehelderd zijn. Ook het histogram op je camera is gebaseerd op de jpeg-versie. Kijk daarom uit: wanneer Bereikoptimalisatie actief is, kun je op je camera niet goed beoordelen of raw-bestanden wel correct belicht zijn. Als je in raw fotografeert, schakel je Bereikoptimalisatie daarom het best uit.

Ruisonderdrukking bij hoge gevoeligheden

Wanneer je een hoge gevoeligheid (ISO-waarde) instelt, neemt de kans op ruis toe. Ruisonderdrukking zorgt ervoor dat er minder ruis te zien is in de opname. Ruisonderdrukking vermindert echter de scherpte.

In het cameramenu kun je instellen hoe sterk de ruisonderdrukking mag zijn die toegepast wordt op jpeg-opnames. Meestal zijn er vier instellingen: Uit, Laag, Normaal en Hoog. Noteer dat bij hoge gevoeligheden (boven ISO 800) altijd al Ruisonderdrukking wordt toegepast op jpeg-opnames. Fotografeer je in raw, dan wordt deze Ruisonderdrukking bij hoge gevoeligheden niet toegepast. Je dient dan zelf ruisonderdrukking toe te passen in een raw-ontwikkelaar.

Ruisonderdrukking bij lange belichtingen

Bij heel lange sluitertijden krijg je door het opwarmen van de elektronica in de camera ruis in de opname, zelfs op ISO 100. Ruisonderdrukking bij lange belichtingen verwijdert deze, door vlak na de opname een tweede opname te maken zonder dat de sluiter opent. Er valt bij deze tweede opname dus geen licht op de sensor. Op dit zogeheten ‘dark frame’ is wel de ruis te zien die veroorzaakt wordt door het opwarmen van de elektronica. Deze ruis wordt dan ‘afgetrokken’ van de originele opname. Dit geldt zowel voor jpeg- als voor raw-opnames.

Het nadeel: na een opname met sluitertijd van pakweg 30 seconden moet je nog eens 30 seconden wachten voor je de opname kan bekijken. Je kan dus maar half zo veel fotograferen. Hou hier rekening mee als je timelapse-fotografie doet; tussen opeenvolgende opnames moet genoeg tijd zitten om dit ‘dark frame’ te maken.

Lenscorrecties

Heel wat camera’s kunnen lenscorrecties toepassen om vignettering en vertekening te corrigeren. De camera herkent welke lens geplaatst is en gebruikt het bijhorende lensprofiel om de optische tekortkomingen van de lens te corrigeren. Je kan deze correcties uitschakelen als je ze liever zelf in nabewerking toepast.

Staan de Lenscorrecties in het cameramenu ingeschakeld, dan worden ze steeds toegepast op jpeg-opnames. Op raw-bestanden worden ze meestal niet toegepast. Maar sommige camera’s (de systeemcamera’s van Olympus en Sony en de Nikon Z systeemcamera’s) schrijven alle of sommige lenscorrecties wel mee in de metadata van hun raw-bestanden. Deze worden herkend door Adobe ACR en Lightroom en automatisch toegepast als je je raw-bestanden met deze software bewerkt. Andere raw-converters zoals Capture One negeren deze metadata en tonen je het raw-bestand zonder lenscorrecties. Daarom schakel je lenscorrecties bij deze camera’s best wel uit als je Adobe-software gebruikt en zelf correcties wil doen.

Flicker-correctie

De helderheid van kunstlichtbronnen zoals tl- en led-lampen is niet constant, maar varieert volgens de frequentie van het stroomnet (50 Hz in Nederland en België). Afhankelijk van wanneer je in de cyclus afdrukt, kan je verschillen in kleur en helderheid krijgen. De Flicker-correctie zal het moment waarop de sluiter opent uitstellen tot de lichtbron de maximale helderheid heeft bereikt. Zo worden verschillen in kleur en helderheid in opeenvolgende opnames vermeden. Nadeel: er kan een kleine vertraging zitten tussen het moment waarop je afdrukt en het moment waarop de opname gemaakt wordt. Fotografeer je bij natuurlijk licht of gloeilampen, schakel je deze functie daarom best uit.