Is het voeren van eekhoorns wel zo’n goed idee?

De slimme grijze eekhoorns

Een goede vriend van mij had er in de jaren dat hij in Houston woonde een onophoudelijke klus aan de voedersilo’s in zijn tuin vrij te houden van eekhoorns, zodat de voedselvoorraad niet in een oogwenk leeggeplunderd was. Grijze eekhoorns weliswaar, en dat zijn notoir slimme en handige dieren. Maar inmiddels weet ik dat de Europese rode eekhoorn er ook wat van kan. De aantrekkingskracht van een door mensen gecreëerde voedselvoorraad leidt tot bizarre capriolen van een eekhoorn. Maar het leidt ook tot overpeinzingen bij de boswachter. Is eekhoorns voeren wel zo’n goed idee?

Onverwachte gasten op de voedertafel

Vorige winter vulden we eens in de week de voedertafel en de raamvoerhuisjes. De eerste dagen kwam er een enkele eekhoorn voorbij om met de vogels mee te eten. Maar al snel waren het er vier die regelmatig rondhingen rond het voer en af en toe elkaar ook verjoegen. Een van de eekhoorns ontdekte dat hij via het kozijn ook het raamvoederhuisje kon bereiken en al gauw had ik regelmatig een huisje vol met eekhoorn. Daar kon geen koolmees, roodborst, pimpelmees of boomklever meer bij. Pas als de voorraad in het huisje flink geslonken was kwam er meer ruimte voor vogels. Na enkele weken reageerde de eekhoorn zelfs niet meer op bewegingen binnen. Onverstoorbaar ging hij of zij door met eten. Makkelijk energierijk voedsel die het nalopen van de voorraden noten die de eekhoorn had verzameld in het najaar overbodig maakte. Maar als voeren het natuurlijk gedrag van eekhoorns zo beïnvloedt, is het voeren van eekhoorns dan wel zo’n goed idee?

Dubieuze eekhoorns op Instagram

Typ op Instagram of welk ander fotoplatform de zoekterm ‘eekhoorn’ of ‘squirrel’ in en je ziet de meest fantastische actiefoto’s. Gespiegeld in wateroppervlak, al dan niet met een eikel, walnoot of pinda in de pootjes. Foto’s zo gelikt dat ik me afvraag of er nog wel eekhoorns zijn die zonder lokvoer op de foto komen. En als dat zo is, in hoeverre beïnvloedt dit voeren dan het natuurlijk gedrag van de eekhoorns. En is dat voeren van die eekhoorns wel zo’n goed idee?

Een strakke denkwijze over voeren en fotograferen?

Als fotograaf en boswachter had ik altijd wel een redelijk klip en klare filosofie over het voeren van dieren voor de fotografie. Voeren kan, als dat het natuurlijke gedrag van dieren en meer in het bijzonder de populatie in die biotoop niet beïnvloedt. Dus een koolmees voeren in de stedelijke omgeving is geen probleem. De koolmees is geen bedreigde vogel en heeft zich aangepast aan een stadse omgeving waarin voeren gebruikelijk is. Een koolmees voeren in een bos is dan weer niet gepast. Een fotohut waarin regulier wordt gevoerd vanwege commerciële doeleinden waardoor de populatie bosvogels afhankelijk wordt van de plek: ik zou het niet doen. Maar is dan het voeren van eekhoorns zo vlak bij het Haagse Bos wel zo’n goed idee?

Hoe moet dat dan met de eekhoorns van het Haagse Bos?

De populatie eekhoorns in het Haagse Bos is stabiel. Dat weten we omdat we ieder jaar in de winter de nesten tellen. Wel is het zo dat de eekhoorns weinig uitwisseling hebben met andere populaties. Het Haagse Bos is immers omgeven met drukke wegen waarover ook nog eens behoorlijk hard gereden wordt. Gelukkig is er een eekhoornbrug waarover regelmatig een welkome genetische verse impuls voor de populatie klautert, want de populatie is kwetsbaar voor genetische achteruitgang (incest). Er is voldoende voedsel en er is voldoende aanwas. Ook nu de boommarter, de eekhoornjager bij uitstek, het Haagse Bos heeft bereikt blijft het aantal nesten gelijk.
Een korte periode in het jaar voeren vlak na de winter zal dus niet van al te grote invloed zijn op de populatie. Alleen is dit jaar, na jaren met veel beukennootjes en eikels, een slecht vruchtjaar voor eiken en beuken. Dat maakt het leven van de eekhoorns een stuk lastiger. Is het voeren dan wel zo’n goed idee?

Misschien wel niet. Juist nu is het aan hun vindingrijkheid en het gebruik maken van de diversiteit in hun dieet om de winter door te komen. Eekhoorns eten namelijk ook paddenstoelen en insecten. Dit soort vindingrijkheid versterkt denk ik meer de populatie dan een vrijelijk beschikbaar voederplankje. Daarom schroef ik de hoeveelheid voer voorlopig terug. De komende jaren zullen we zien of de populatie robuust genoeg is om zich in stand te houden. Ondertussen blijven we pleiten voor betere verbindingen voor natuur, want alleen met grotere aaneengesloten gebieden komt het goed met die natuur waarvan wij allen zo afhankelijk zijn.