Leren kijken, een tweede natuur

Natuur

Natuur had al mijn interesse vanaf jonge leeftijd. Vanaf mijn vierde jaar of zo, vertelde mijn moeder mij altijd. Maar natuur kende ik vooral uit boeken over verre landen en van de zomervakanties. Jaren later bij de Nederlandse Jeugdbond voor Natuurstudie (NJN) leerde ik dat die prachtige pijlstaart – de eend – uit de vogelboeken, in het echt gemakkelijk te zien was. Gewoon op de plassen langs de IJssel. Mijn eerste jaar bij de NJN was dan ook een echte eye-opener! Het boek van de natuur ging nu in het echt open. Je hoefde er alleen maar voor naar buiten.

Alleseter

Als NJN-er keek ik met name en fotografeerde ik nauwelijks. Mijn eerste weidebeekjuffers waren voor inventarisatie gevangen exemplaren, in de hand van mijn ‘mentor’ en maatjes bij de NJN. Mijn eerste gieren, bijeneters, zebraspinnen en bidsprinkhanen in Frankrijk waren registraties. Vooral natuur. Later, als twintiger met de rugzak, tijdens vogelvakantie in Turkije in 1988 en 1989, ‘at’ ik al meer. Naast de kaalkopibissen en grote groepen trekkende schreeuwarenden, fotografeerde ik ook gretig de moskeeën, forten, bergen en mensen. Het prachtige landschap van Cappadocië. Met de landschappen, weids en in detail, kon ik meer dan alleen met natuur. Motieven te over, overal. Ik raakte niet uitgekeken op natuur én cultuur.

Martin Kers

Een fotograaf die mij al snel mateloos boeide was – en is nog steeds – Martin Kers. Boeken vol met prachtige foto’s van bossen en lanen, natuur en cultuur. Wat heeft die man een oog voor fotografie. Alledaagse landschappen en situaties worden kennelijk moeiteloos door hem op de plaat gezet. Kijken – en verhalen fotograferen – is zijn leven. Zijn boeken verslond ik en zijn fotografie heeft mij dan ook zeker beïnvloed.

Kijken

Wat maakte die foto’s nu zo boeiend? Kleuren, vormen, invoerende en diagonale lijnen, weglaten, dichtbij en veraf, een verhaal. Het samenspel van voor- en achtergrond. Door veel foto’s van anderen te bekijken en zelf veel naar buiten te gaan kun je herkennen van foto’s leren. Door je op fotografie te focussen kun je leren overal, wandelend, fietsend en autorijdend foto’s te zien. En dat was – en is – voor mij het leuke aan fotografie in het algemeen, niet alleen in de natuur.

Leer kijken als een fotograaf

Fotograferen is zeker nu – in het digitale tijdperk – meer dan het herkennen van foto’s. Technisch is er zoveel meer mogelijk en binnen handbereik dan in het analoge tijdperk. Een technisch moeilijke foto is gemakkelijker dan voorheen te bedenken en het maken ervan gemakkelijker uit te voeren. Goed leren ‘componeren’ gaat nu ook veel sneller dan in het analoge tijdperk. Een foto in de snelheid van het voorbijgaan herkennen, blijft echter een kwestie van goed kunnen kijken. En dat kun je trainen, overal om je heen, in natuur én cultuur. Zodat kijken een tweede natuur wordt!