Wat een rondje door de tuin met mijn macrolens al niet kan betekenen voor je humeur! En meer dan een camera met macrolens had ik ook niet bij me… Geen statief, reflectieschermen of extern licht. Gewoon lekker licht bepakt. Maarre… uit de hand fotograferen bij macrofotografie hoort toch eigenlijk niet? Iedereen zegt altijd dat je voor macrofotografie écht een statief nodig hebt, dus waarom zou je dan uit de hand fotograferen? En hoe dan? Nou.. dat zijn leuke vragen! En daar heb ik best wel wat antwoorden op.
Allereerst…
Laat ik meteen even zeggen: ook ik pak af en toe het statief erbij. In de vroege ochtend, als het licht niet optimaal is of als ik aan de slag ga met tussenringen of focus stacking, neem ik ook een statief mee, meestal een kleintje. Lekker licht en laag bij de grond, hij past ook precies in het zijvakje van mijn fotorugzak! Maar het overgrote deel van mijn foto’s schiet ik gewoon uit de hand!
En ja, het is natuurlijk niet voor niets dat Johan van der Wielen bijvoorbeeld graag vanaf statief fotografeert. Het fotograferen uit de hand is zéker niet heilig. Doordat je bij fotograferen uit de hand altijd een kans hebt op bewegingsonscherpte door je eigen bewegingen, zullen de foto’s zelden zo scherp zijn als vanaf statief. Daarnaast moet ik er altijd op letten dat mijn sluitertijd kort genoeg is (minstens 1/60 in mijn geval) en dat betekent dat ik regelmatig de ISO-waarde moet opkrikken om die korte sluitertijd te bewerkstelligen. Als derde, ook niet onbelangrijk, fotografeer ik bijna alles met open diafragma (f/2,8) en dat zorgt voor een kleine scherptediepte, die ik dus wel precies op het juiste punt moet leggen. Dit is absoluut makkelijker vanaf statief, dan vanuit de hand.
En toch… vind ik zo’n statief eigenlijk maar niets. Als het even kan, laat ik hem thuis of in de auto. Waarom? Omdat het comfortabeler is, me flexibeler maakt en past bij mijn onvoorbereide manier van fotograferen. Daarnaast ga ik een uitdaging niet uit de weg en blijf ik mezelf trainen in het zo stabiel mogelijk houden van mijn camera en het maken van mooie scherpe foto’s!
Comfort en gemak
Ik ben een redelijk comfortabele fotograaf. Fotograferen in de natuur is voor mij pure ontspanning. Het rondsjouwen met een zware rugzak of een karretje vol spullen staat voor mij niet gelijk aan ontspannen. Dat kost energie en vaak ga ik juist de natuur in om energie te krijgen! Een lichte fotorugzak gevuld met mijn macro- en telelens, met een extra accu en een setje tussenringen, de camera aan een sling om mijn nek en ik ben helemaal in mijn nopjes!
Flexibiliteit
Door niet gebonden te zijn aan een statief, kan ik snel inspelen op situaties die zich voor mijn lens voordoen. Ik ben geen vroege vogel en ga vaak pas op pad als alle insecten ook ontwaken. Ze blijven dan dus niet meer mooi zitten wachten tot ik met camera en statief een goed standpunt heb gekozen. Eigenlijk trekken ze zich helemaal niets van mij aan en er zijn zelfs exemplaren die doelbewust de camera proberen te ontwijken. Door de camera in de hand te houden, kan ik inspelen op de beweeglijkheid van insecten. Ik kan ze makkelijker volgen en snel van standpunt wisselen. Er zit geen statief in de weg!
Onvoorbereid
Ik ben best wel een chaoot en bereid me zelden voor op een shoot. Ik ga naar buiten wanneer het weer goed (genoeg) is en ik zin heb in een beetje ontspanning. Dat is ook echt mijn voornaamste doel bij het fotograferen. Natuurlijk wil ik ook mooie plaatjes maken, maar het is voor mij zóveel belangrijker dat ik in alle vrijheid – zonder moeten – kan genieten van de mooiste hobby die ik ken! Hoofd leeg en sd-kaart vol. Dan heb ik een supertijd gehad! Oké, als de plaatjes na afloop ook mooi zijn, is het super in het kwadraat!
Dat onvoorbereid op pad gaan, betekent dus ook dat ik werkelijk geen idee heb met welke plaatjes ik thuis wil komen of welke onderwerpen ik op de foto ga zetten! Eigenlijk word ik juist heel blij van alledaagse kriebelbeestjes, mosjes, bloemetjes en plantjes. Ik focus steeds een beetje meer op de kleine natuur en als ik iets moois zie leg ik het vast. Dan wil ik niet eerst een statief pakken en de camera klaarzetten. Omdat ik de camera standaard om mijn nek heb hangen, kan ik direct reageren op alles wat zich voor mijn lens laat zien.
Nabewerking
Ik weet dat over dit onderwerp heel veel gezegd en gezwegen wordt, maar voor mij is het bewerken van RAW-foto’s een leuk, ontspannen en vast onderdeel van het hele fotografeerproces. Doordat ik vaak met wat hogere ISO-waarden werk, ontstaat er weleens ruis in mijn foto’s. Dit heb je minder als je vanaf statief je onderwerp op ISO 200 kan fotograferen. Er zijn tegenwoordig gelukkig erg goede programma’s om die ruis weg te werken en soms kunnen ze zelfs nog wat extra scherpte toevoegen aan een in de basis al scherpe foto!
Nog wat laatste tips?
In de online cursus macrofotografie vertel ik je alles over mijn manier van fotograferen, maar ik kan wel een tipje van de sluier oplichten. Automatisch scherpstellen en vervolgens handmatig finetunen helpt mij om snel en op de juiste plaats scherp te kunnen stellen. En heb jij toevallig focus peaking op je camera? Zet die dan aan! Hoe irritant die gekleurde lijntjes in eerste instantie ook kunnen lijken, ze helpen je enorm om de scherpte op de juiste plaats te leggen.
Ga je zelf ook proberen om vanuit de hand te fotograferen? Heel veel plezier en succes en onthoud: oefening baart kunst!
21 reacties
In 2019 ben ik begonnen m3et het fotograferen van alle insecten, vlinders, bijen, vliegen en andere vliegende en kruipende diertjes. Soms zijn die niet groter dan pakweg 3 of 4 mm. Alles uit de hand en nooit met statief. De afstand tot de insecten bedraagt vaak niet meer dan 3 of 4 cm. Ik doe dat met de panasonic lumix DMC TZ70. Natuurlijk zitten er soms onscherpe foto’s bij maar dat maakt het ook wel weer spannend. Want insecten zijn nou eenmaal ‘vliegensvlug’. Inmiddels heb ik meer dan 650 verschillende insecten gefotografeerd. Allemaal op mijn eigen volkstuin.
Wauw! Dat is al een hele verzameling! Dat is ook zo mooi aan macrofotografie, hè? Je hoeft er niet ver voor weg en je kunt je op een paar vierkante meter al lekker uitleven. Op naar de 1000 soorten! 🙂
Groetjes,
Janneke
Nou Janneke dat spreekt mij helemaal aan. Ik dacht dat ik bijna de enige was die uit de hand fotografeerde. Zelf ga ik nog een stapje verder, ik neem alleen mijn camera met daarop de lens die ik wil gebruiken. Soms is dat een macrolens en soms is dat een supertele lens , net wat ik die dag op de foto wil hebben. De meeste foto’s zijn toch scherp. Ze hoeven niet super scherp te zijn, want de meesten vergroot of verkoop ik toch niet. Het is heerlijk relaxed om alleen maar een camera te hoeven mee te nemen.
Mooi om te lezen hoe jij op pad gaat, Joop! Gewoon lekker genieten van wat je tegenkomt tijdens je wandeling. 🙂 En nee, je bent zeker niet de enige die uit de hand fotografeert! Dat merk ik ook maar weer aan alle reacties op dit blog… (hier en op social media) Zóveel mensen die zonder statief op pad gaan! Mooie zomer nog en veel fotoplezier!
Groetjes,
Janneke
Hoewel ik meestal erg terughoudend reageer als mensen mij vragen welk merk camera ik gebruik (je vraagt bij de gastvrouw toch ook niet naar het merk van het fornuis? En met alle merken kan je goede foto’s maken), is dit toch een onderwerp waar apparatuur wel degelijk kan helpen. Hele goede interne stabilisatie of lens stabilisatie bijvoorbeeld. En dan zijn er echt wel een paar merken die daarop voorlopen en dus je mogelijkheden vergroten. Waar je zelfs een focusstack in macro uit de hand kan maken. En er zijn ook camera systemen waar het inderdaad een forse inspanning is om met macro een scherpe foto te krijgen. Ik ga geen namen noemen, die kan eoke vakhandel je wel vertellen…
Je hebt gelijk, Menno! Cameramerk en -eigenschappen spelen wel degelijk een rol. Volgens mij werken wij met hetzelfde merk en die heeft een hele fijne beeldstabilisatie (en inderdaad interne focus stacking :-)). Ik kan me ook heel goed voorstellen dat deze vorm van fotograferen niet voor iedereen is weggelegd… Ik ben heel blij met de mogelijkheden in mijn camera. Ze geeft me de mogelijkheid om ook zonder statief mooie scherpe foto’s te maken.
Mooie zomer!
Janneke