Menu

Onderdeel van Pixfactory

Macrofotografie zonder macrolens, deel 1: groothoek & tele

Met de komst van de lente, de bloemen en de insecten krijgt de natuurfotograaf weer oog voor alle kleine details om ons heen. Tijd voor macrofotografie. Veel fotografen gebruiken daarbij een macrolens maar deze zijn vaak niet goedkoop en het werken ermee kost wat handigheid. Toch zijn er nog voldoende andere mogelijkheden voor macrofotografie. In deze driedelige reeks tutorials vertel ik hoe je details kunt fotograferen zonder macrolens. Vandaag behandel ik de groothoek- en telelens, in deel 2 laat ik je zien wat je met tussenringen kunt doen en in het laatste deel gaat over voorzetlenzen.
Helemaal uitzoomen en dicht op je onderwerp kruipen. Je creëert een surreële wereld met extreem perspectief. Fotograaf: Johan van der Wielen

Macro zonder macrolens

Zonder macrolens of andere macro hulpmiddelen zoals voorzetlenzen (zie deel 3 van deze serie) of tussenringen (zie deel 2) kun je eigenlijk geen ‘echte’ macrofoto’s maken. Macrofotografie is een 1:1 vergroting of meer, lees maar hier. Normale lenzen, groothoek-, standaard- of telelens, kunnen geen van allen dichtbij genoeg of ver genoeg inzoomen voor officiële macrofoto’s. Gelukkig wordt de term macrofotografie breder gebruikt dan alleen maar 1:1 vergrotingen. Beter zou zijn als we over ‘detailfotografie’ zouden spreken, het gaat om het vastleggen van details, onderwerpen in een omgeving. Of dat nou een mier is of een bloem, of dat nou iets heel kleins is of iets minder kleins. En dat kan gelukkig wel met een normale lens.

Macro met groothoeklens

Kievitsbloem met dubbele regenboog, lukt alleen met een groothoeklens. 19mm op fullframe, f/8 bij ISO 400 en /640sec. Fotograaf: Johan van der Wielen

Macro met groothoeklens (officieel iedere brandpuntsafstand < 28mm) klinkt misschien niet heel voor de hand liggend maar biedt hele eigen mogelijkheden. Het grote voordeel is dat je vaak best dichtbij je onderwerp kunt komen, meestal tot wel 20 cm à 30 cm. Voor een mier is dat niet dichtbij genoeg maar voor bloemen is dat prima te doen. Daarnaast krijg je, door het uitzoomen, ook nog eens de hele wereld mee in beeld. Eigenlijk maak je een detail-in-landschapsfoto of groothoekmacro. De groothoeklens zorgt voor een overdreven perspectief waarbij bloemen zelfs groter kunnen worden dan bomen.

Tips:

1. kruip met je groothoeklens zo dicht mogelijk bij je onderwerp. Fotograaf: Johan van der Wielen
2. het makkelijkste is werken vanaf statief en handmatige scherpstelling, dan kun je rustig bezig met de instellingen zonder dat tussendoor de compositie verandert. Fotograaf: Johan van der Wielen
  1. gebruik een laag diafragmagetal voor een mooie achtergrondonscherpte, anders concurreert je achtergrond met je onderwerp;
  2. zorg voor grote afstand tussen onderwerp en achtergrond zodat de achtergrond mooi onscherp wordt;
  3. zet je onderwerp niet in het midden maar aan de zijkant en zorg dat hij ‘vrij’ staat;
  4. lichtval is best lastig, zeker in zonnige omstandigheden: meelicht is warm en heeft geen harde contrasten maar vaak heb je je eigen schaduw in beeld. Zijlicht is speels met zowel schaduw als licht schaduw, zonder dat je last hebt van je eigen schaduw of de zon in beeld.

Het resultaat:

Zorg dat je onderwerp mooi ‘vrij’ staat, de bomen in de achtergrond vormen het decor van het beeld. 20mm op fullframe; f/5.6 bij ISO100 en 1/640sec. Fotograaf: Johan van der Wielen

Voorbeelden:

Een ander voorbeeld van het effect van macro met groothoeklens, niet alleen krijg je een gevoel van intimiteit, ook de hele omgeving van je onderwerp kun je betrekken in de foto. 19mm op fullframe; f/2.8 bij ISO100 en 1/640. Fotograaf: Johan van der Wielen
Je kunt zelfs landschapsfilters combineren, zoals hier een 0,9ND gradiënt, om de zonsopkomst te fotograferen. 16mm op fullframe; f/2.8 bij ISO50 en 1/10sec. Fotograaf: Johan van der Wielen

Macro met telelens

Met een telelens kun je ver van je onderwerp blijven en toch zorgen voor een rustige achtergrond. 280mm op fullframe; f/7.1 bij ISO 800 en 1/1600sec. Fotograaf: Johan van der Wielen

Waar een groothoeklens echt een ander soort beeld geeft, lijkt het beeld van de telelens veel op wat je ook met de macrolens zou kunnen maken. Een telelens heeft een hele kleine beeldhoek waardoor je heel gericht je achtergrond kunt kiezen. Verder heeft een telelens zelf een kleine scherptediepte, hoewel dat enigszins teniet wordt gedaan door de relatief grote afstand die je vaak tot je onderwerp moet houden. Door te zorgen dat je laag bij de grond op ooghoogte met je onderwerp fotografeert én zorgt voor een achtergrond die ver achter je onderwerp ligt, kun je ook met de telelens heel vage achtergronden creëren. De tele is de eerste vervanger voor de macro. Hij kan niet zó groot vergroten maar beeldtechnisch lijken ze erg op elkaar.

Tips:

1. de telelens heeft vaak een grote minimale scherpstelafstand, zoom dan ook ver in en kruip zo dicht mogelijk op je onderwerp. Fotograaf: Johan van der Wielen
2. zet ook nu weer je camera op statief zodat je kunt experimenteren met instellingen zonder dat de compositie verandert. Fotograaf: Johan van der Wielen
  1. gebruik ook hier een laag diafragmagetal voor een mooie achtergrondonscherpte;
  2. zorg voor grote afstand tussen onderwerp en achtergrond zodat de achtergrond mooi onscherp wordt;
  3. zet je onderwerp niet in het midden maar aan de zijkant en zorg dat hij ‘vrij’ staat, denk aan je compositieregels zoals gulden snede.

Het resultaat:

Kievitsbloem in vol zonlicht met telelens, de achtergrond is een rietland. 320mm op fullframe; f/7.1 bij ISO 100 en 1/100sec. Fotograaf: Johan van der Wielen

Voorbeelden:

Omdat je ver van je onderwerp moet blijven komt de achtergrond naar voren en wordt groter. Dan kun je zelfs een berijpte kievitsbloem in de opkomende zon zetten. 400mm op fullframe; f/5.6 bij ISO 100 en 1/8000sec. Fotograaf: Johan van der Wielen
Telelenzen zijn ook erg prettig voor insecten zoals vlinders. Juist omdat je verder weg moet blijven en toch ver in kan zoomen, kun je ze groot genoeg in beeld brengen zonder te verstoren. 400mm op 1,6x crop; f/5.6 bij ISO 400 en 1/3200sec. Fotograaf: Johan van der Wielen

Dus…

Zelfs al heb je wel een macrolens… Dan nog loont het om ook eens je telelens of groothoeklens te pakken. De mogelijkheden zijn divers en je maakt ander soort beelden. Diversiteit doet een serie leven.

Klik hier voor deel 2 over tussenringen

In de volgende tutorial over macrofotografie zonder macrolens ga ik verder met werken met tussenringen. Het laatste deel zal ik de voorzetlens behandelen.

Wil je verder lezen over macrofotografie?
Hier zetten we alles over macrofotografie voor je op een rij.

10 reacties

  1. Top, tips waar ik in de vakantie naar de Spaanse Pyreneeën mooi kan experimenteren. Uiteraard ook i.c.m. de ‘gewone’ macro lens.
    Duidelijk en helder uitgelegd. Ik ben benieuwd naar het vervolg.

    Bedankt.

    1. Tuurlijk gelden deze tips ook voor de echte macro lens maar laat die ook gewoon eens staan en kijk wat je met hetzelfde onderwerp kunt doen met tele en groothoek. Je zult zien dat je dan heel andere beelden gaat maken… succes.

  2. Dank! Met mijn A7 en fascinatie voor macrofotografie kan ik deze adviezen goed gebruiken. Mijn volgende lens wordt naast de 50mm/2.8 en 24-240mm die ik nu gebruik een telelens.Fijn artikel!

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Geef een reactie

10 reacties

  1. Top, tips waar ik in de vakantie naar de Spaanse Pyreneeën mooi kan experimenteren. Uiteraard ook i.c.m. de ‘gewone’ macro lens.
    Duidelijk en helder uitgelegd. Ik ben benieuwd naar het vervolg.

    Bedankt.

    1. Tuurlijk gelden deze tips ook voor de echte macro lens maar laat die ook gewoon eens staan en kijk wat je met hetzelfde onderwerp kunt doen met tele en groothoek. Je zult zien dat je dan heel andere beelden gaat maken… succes.

  2. Dank! Met mijn A7 en fascinatie voor macrofotografie kan ik deze adviezen goed gebruiken. Mijn volgende lens wordt naast de 50mm/2.8 en 24-240mm die ik nu gebruik een telelens.Fijn artikel!

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Deze artikelen vind je vast ook interessant: