Het nu volgende verhaal is waargebeurd. Ik weet niet of het ooit al eerder gedocumenteerd is, maar feit is dat geen enkele gids op onze boot het ooit eerder had meegemaakt of iemand kende die dit mee had gemaakt. Deze zomer mocht ik voor de tweede keer mee naar Spitsbergen. Een sublieme trip, waarbij we getrakteerd werden op prachtige ijsberen, ivoormeeuwen, poolvossen en walrussen. Halverwege de trip bereikten we Storoya, een eiland aan de noordoostkant van Spitsbergen.
We voeren met zodiacs langs de rotsachtige kust, omringd door groepjes walrussen. Vriendelijke lobbesen, die in het water verrassend vlug zijn. En vooral speels. Groepjes jonge dieren zwommen nieuwsgierig naar onze zodiac, om vervolgens al spetterend weer te “vluchten”. Walrussen zijn gewoon ontzettend leuke beesten. Behalve één exemplaar.
Funny Walrus
Op een gegeven moment kregen we de melding van een ander zodiac, die ergens verderop dobberde: “I have a funny Walrus chasing us!“. Wat moet je met zo’n opmerking? We lachten het weg, het ging immers om een walrus! De bewuste zodiac zette de vaart erin, en overbrugde de paar honderd meter tussen onze beide boten op volle snelheid. Eenmaal bij ons legde de gids uit dat een van de walrussen een poging had gedaan om zijn zodiac aan te vallen, maar over de rand van de zodiac geschoten was en klem was komen te zitten met de slagtanden (!). Het scheelde weinig of er was een opvarende geraakt door de doldrieste actie van het dier. De walrus wist zich vrij snel los te wurmen, en bleef vervolgens om de zodiac cirkelen. Op dat moment koos de verbaasde gids eieren voor zijn geld en blies de aftocht. De bewuste walrus leek te berusten in het vertrek.
Aanval
Onze zodiacs gingen weer uit elkaar, en vrij snel daarna zag ik een vrouwtje walrus op onze boot afkomen. Camera’s in de aanslag, er komt er weer eentje in de buurt! Maar helaas, het dier verdween onder water en de groep richtte haar aandacht op de spelende walrussen vóór de boot. Ik niet. Ik hield de verdwenen walrus in de gaten, misschien leverde dat wel een afwijkende foto op! Maar wat er toen gebeurde kon niemand voorspellen. Plotseling, uit het niets, rees op nog geen meter afstand een volwassen vrouwtje op volle snelheid uit zee omhoog en ramde razendsnel haar slagtanden in de achterkant van de zodiac.
Met succes…
…één van de luchtcompartimenten sloeg met een hard “poef” lek. De walrus leek hiervan te schrikken en verdween weer onder water. Het ging zó snel en met zóveel kracht, dat de zodiac zich vulde met een mengeling van schrik en bewondering. Waren we zojuist aangevallen door een walrus? Ja, dat was écht wat er gebeurd was! Snel werden de andere zodiacs opgetrommeld en stapten een paar mensen (waaronder ik) over op een andere boot, om de aangeslagen zodiac drijvende te houden. Gidsen stonden gewapend met peddels klaar om een eventuele tweede aanval af te wenden. Maar niets gebeurde.
Reden
Wat kan de reden voor dit gedrag zijn geweest? Was het een vrouwtje dat haar jong wilde beschermen? Heeft de forse toename in walrussen op Spitsbergen er iets mee te maken? Rond de jaren 70 balanceerden de walrussen van Spitsbergen op het randje van uitsterven, maar (waarschijnlijk) dankzij natuurlijke aanvulling vanuit het oostelijk gelegen Franz Josef Land ontstond weer een gezonde populatie van ettelijke duizenden exemplaren. En de groei zet door. Feit is in ieder geval dat de walrussen niet bewust door onze boot verstoord waren, omdat de regel is dat je de dieren nooit achterna gaat maar altijd op je af laat komen (conform de zogenaamde AECO-richtlijnen). En dat is exact wat wij deden. De keuze ligt bij het dier, niet bij de mens. Dit exemplaar koos bewust voor de aanval, zonder duidelijke reden.
De moraal van dit verhaal: hou altijd rekening met het onverwachte. Vaak word je in positieve zin verrast, maar heel soms zie je de andere kant van de medaille. En dat kan soms tot spannende situaties leiden, waarbij je na afloop niet kunt zeggen: “Gelukkig hebben we de foto’s nog”.
3 reacties
Ik werk zelf veel met haaien (en toeristen) waarbij we al de richtlijnen zwaar benadrukken en vooral ook in gaan op het gedrag. In de meeste gevallen is wat wij als aanval niet als aanval in gezet maar uit nieuwsgierigheid of speelsheid in gezet en door de reactie van de mens in een voor het dier bedreigende situatie omgevormd.
Een paar basis punten uit mijn standaard briefing:
1. Er er zitten geen batterijen in (als in een die is geen stuk speelgoed)
2. Respecteer de dieren en omgeving, je bent gast op hun terrein.
3. Verdiep je in het natuurlijk gedrag. Dit verminderd de kans dat je een gevaarlijke situatie uitlokt en herken je signalen die aangeven dat je je gedrag moet veranderen.
4. wees altijd extra alert als er jongen in het spel zijn (kom bijv. niet tussen moeder en kind)
en ja, die dieren lezen de richtlijnen inderdaad maar zelden
“Feit is in ieder geval dat de walrussen niet bewust door onze boot verstoord waren, omdat de regel is dat je de dieren nooit achterna gaat maar altijd op je af laat komen (conform de zogenaamde AECO-richtlijnen).” Zou het kunnen zijn dat niet alle nieuwe exemplaren van die uitdijende populatie walrussen de regels van AECO had gezien?
Goed verhaal van een mooi avontuur! Geeft maar weer eens weer dat natuur onvoorspelbaar is. Soms denk ik wel eens dat de mens (m.n. de westerse mens) zover van de natuur afdwaalt dat ze het gevaar in de natuur niet meer zien of verwachten. Ooit in Afrika wilde twee mensen uit de auto voor ons uitstappen om de olifant die op de weg stond even weg te duwen. Het idee alleen al…
Maar ook dichtbij huis. Vorig jaar werd bijna een meisje ondersteboven gelopen door een langsdenderende Konik hengst die vond dat ze te dicht bij de kudde kwam. Maar paarden kun je toch aaien? Nee, koniks niet…
Dus, hoe fraai en mooi natuur ook is en hoe goed georganiseerd een reis ook is, hou respectabele afstand en wees voorbereid op het onverwachte. Wat overigens de uniekste beelden kan geven!