Donderdag
Het is wederom 3.00 uur wanneer de wekker me wekt. Zo donker het in de houtskoolhut is, zo licht is het reeds buiten. Op de vogels na is het muisstil. Vlug breng ik een bezoek aan het voorraadhok. Geen ingewikkelde bedoelingen met vuur deze ochtend, maar een eenvoudige boterham met jam en een beker sinaasappelsap. Met de beker en het mes loop ik naar de stroomversnelling in de beek om deze af te wassen. Hierna spring ik in de auto, een rit van ruim een uur ligt voor me. Op de parkeerplaats van een golfbaan hoef ik niet lang te wachten. Lars-Erik van Birdphoto Sweden begeleidt me naar zijn fraaie boot. Al vele jaren fotografeert Lars-Erik hier de vis- en zeearenden. Twee emmers met vis en een paar zakken brood verdwijnen aan boord. Op volle kracht stuiven we het grootste meer van Zweden op. Terwijl het dorp op dit tijdstip nog in bed ligt, hebben de meeuwen ons gelijk in de gaten. Steeds meer kok- en mantelmeeuwen doen hun best ons bij te houden. De stukjes brood blijken erg verleidelijk. Tijdens de vaartocht zijn de meeuwen een kostelijk vermaak: ze plonzen in het water, maken ruzie, zweven of duiken. Lars-Erik positioneert zijn boot zodanig dat ik de meeuwen in het tegenlicht kan fotograferen tegen het donkere decor van een bebost eilandje. Naast dat het erg leuk is om zoveel fotomodellen voor de lens te hebben, vormen de meeuwen vooral een waarschuwingssysteem van de roofvogels. Het duurt dan ook niet lang voordat een eerste visarend zich op een uitgeworpen vis stort. Korte tijd later volgt er nog één. We proberen verschillende delen van het meer. Waar we ook heen varen, de meeuwen volgen ons overal. Na een wat langere periode van rust verschijnen er twee visarenden tegelijk. Ze hebben helaas geen oog voor de vis, maar jagen een zeearend de stuipen op het lijf. Korte tijd later zien we twee zeearenden bovenin de bomen van een volgend eilandje. Wat Lars-Erik ook probeert, ze weigeren naar beneden te komen, waarschijnlijk omdat de jongen het niet overleefd hebben en de noodzaak voor voedsel dus net even minder was. Op weer een ander eiland zien we het nest van een visarend, met moeder op wacht. De taken zijn duidelijk verdeeld: moeder waakt en vliegt alleen op om andere vogels te verjagen, vader zorgt voor het voedsel. Kennelijk is het niet echt zijn dag, want hij laat zich niet zien. Op de terugweg bezoeken we nog een aalscholvereiland, een bijzonder gezicht met alle witgekleurde en grotendeels dode bomen. Hoewel het nog altijd ochtend is, klimt de temperatuur al boven de 25 graden uit. Na de korte nachten dwingt mijn lichaam me om te rusten. Met het harde licht voelt dat ook niet als een gemis. Anderhalf uur lang trek ik me terug in de hut en kom als herboren weer tevoorschijn. Na dit avontuur is het tijd om een oude bekende op te zoeken.
Vorig jaar was ik ook in deze regio en verbleef toen onder andere op Ulvsbomuren Vildmark & Lantliv, bij schapenboerin Hellen. Met ruimte genoeg op de klok laat ik de grote asfaltwegen voor wat ze zijn en kies mijn route van onverharde boswegen. Laat je niet foppen door het begrip zandpad; op de meeste van dit soort wegen zou je gemakkelijk 80 km/uur kunnen rijden. Uiteraard wil ik dat niet. Op mijn dooie akkertje rijd ik langs verschillende meren en Ekopark Färna, een groot hoogveenreservaat. Voorzichtig schuifel ik langs wat dennetjes naar de ‘rand’ waar ook zonder beheer geen boom meer wil groeien. Struikheide, veenmossen, zonnedauw en veenbes bepalen hier het beeld. Na een kleine 2 uur (via de asfaltweg 30 minuten) bereik ik de diep in het bos gelegen boerderij. Wat heerlijk om op deze magische plek terug te zijn. Achter mijn oude, voormalige arbeidershuisje ligt de weide die op dit moment vol staat met boterbloemen. De schapen mochten 2 dagen geleden met hun 40 lammeren voor het eerst naar buiten. Een groot deel van de weide hebben ze nog niet weten te bereiken, ze moeten zich eerst letterlijk een weg knabbelen door de bloemenzee. Met het hete weer (inmiddels 30+) besluit ik eerst een verfrissende douche te nemen, om vervolgens op de houten veranda neer te strijken, uiteraard wel op een plekje in de schaduw. Hellen is ook een voortreffelijke kok. Met lokale ingrediënten bereidt ze een heerlijk typisch Zweeds tweegangendiner. Het hoofdgerecht is een pizza met onder andere een speciale paddenstoelensoort uit het bos en lapjes van gerookt elandenhart. Het smaakt heerlijk. Dat geldt zeker ook voor het toetje: rabarbertaart met (slag)room. Veel tijd is er niet, het avondprogramma wacht.
Voor de tweede keer staat een beversafari op het programma, echter wel op een andere plek en begeleid door de Nederlander. Hij blijkt onze afspraak fout in de agenda te hebben gezet, waardoor de safari niet door kan gaan. Wat nu? Ik besluit terug te keren naar de uilenplek om zelf een poging te wagen. Zonder het magische oog van Sylvia valt het nog niet mee een laplanduil te ontwaren, maar uiteindelijk vind ik een prachtig exemplaar. De uil kijk me indringend aan met zijn felgele ogen, maar besluit dat ik geen gevaar vorm. Het daalt vanuit een boom vlak voor me neer. Op deze warme dag komt ‘ie wat drinken uit een klein veenplasje. Minuten lang zit de uil voor me tussen het eenarig wollegras en kiest vervolgens een andere boom uit, ook nog eens het mooiste dode boompje van het veld. Blij en dankbaar voor deze intieme ontmoeting besluit ik de uil verder lekker met rust te laten en terug te keren naar mijn rode huisje.
Vrijdag
Het verblijf van Hellen staat zoals gezegd midden in de natuur, kilometers ver van de geasfalteerde weg. Met opnieuw een zeer warme, zonnig dag voor de boeg gaat de wekker om … Juist! Vlakbij de schapenboerderij ligt een erg fraai stukje bos op een rotskam. Het bos naast deze rug is enkele jaren geleden gekapt, waardoor het ochtendlicht prachtig weet door te dringen in ‘mijn’ stukje bos. Het zijn de eindeloze korstmossen in vele variaties die dit bos toch een typisch Zweeds sprookjesbos maken. Wanneer het zonlicht het bos te druk maakt, rijd ik door naar een klein veentje waar ik vorig jaar al eens was. Onderweg passeer ik een klein meertje dat in het ochtendlicht en met de wollegrasjes onweerstaanbaar is.
Het ontbijt staat keurig in de koelkast op mij te wachten. Erg lekker is de sinaasappelmarmelade, zeker op een zacht, zoetig Zweeds broodje. De schapen met de lammetjes hebben inmiddels mijn terras wel weten te bereiken, dus die moeten op de foto tussen alle boterbloemen. Daarna neem ik wederom afscheid van Hellen, al hoop ik haar in de toekomst zeker nog eens te ontmoeten. Terwijl ik over de ‘gravelroad’ terug rijd naar de hoofdweg zit er ineens een auerhoen op de weg. Mijn camera ligt uiteraard paraat en zo kan ik ook haar nog even snel mooi vastleggen.
De volgende stop is Fallängetorp för fä och folk dat zoiets als ‘voor schapen en mensen’ betekent. Het is wederom een boerderij, maar nu een grote met veel land en veel dieren. Eigenaresse Stina wacht me op. Naast de boerderij runnen ze een hostel, hebben ze een vakantiehuisje en organiseren ze diverse activiteiten. Stina: “In de jaren ’90 vormde mijn vader het boerenbedrijf om tot een ecologisch bedrijf. Boeren uit de omgeving lachten ons uit en zeiden dat het onmogelijk was op deze manier een rendabel bedrijf te hebben. We bewijzen het tegendeel. Sterker nog, tegenwoordig komen andere boeren juist bij ons kijken hoe we dit doen.” De boerderij beschikt overal tal van keurmerken, waar ze terecht trots op zijn. De hostel is geheel toegankelijk voor mindervaliden, een zeldzaamheid in deze regio. Datzelfde geldt voor de activiteiten die ze organiseren, zoals het buiten koken in China.
We beginnen in de rolstoelvriendelijke keuken met raspen van wortels en pastinaken, het schillen van aardappelen en laden vervolgens alles op een kar achter de tractor. Het oude Volvo’tje brengt ons naar de andere kant van het veld. Betonnen resten verraden de oude locatie van een boerderij met de opmerkelijke naam ‘China’. Nu weten waar die naam vandaan komt. Op het kampvuur staat een grote bakplaat waar de groenten en grote hompen rundvlees op gaan. Het smaakt weer verrukkelijk, alles vers en puur. Als verrassing is er ijs met warme rabarbersaus. Ze weten in Zweden wel raad met de rabarber, jammer dat we daar in Nederland niet meer mee doen. Het aanhoudende hete zomerweer kan natuurlijk niet eeuwig goed blijven gaan. Een stevige donderslag maakt duidelijk dat het tijd wordt terug te keren naar de boerderij. Bovendien is het voor mij tijd om te gaan.
Anderhalf uur duurt de rit deze keer. Het brengt me naar Mikael van Nordic Discovery. Omdat de ander deelnemers annuleerden, krijg ik vanavond een privé elandensafari! Mikael zit met zijn bedrijf wel in een erg fraai stukje wildernis, omringd door meren en wat hogere heuvels. We zijn nog amper onderweg of Mikael trapt vol op de rem, een bever in het meertje. “Die is vroeg, meestal zien we die hier pas later omdat er mensen wonen en het daardoor iets onrustiger is. ” De volgende stop is voor het avondeten. Op het menu staat een wrap met elandengehakt, een ware delicatesse. Na de nodige uitleg onder de elanden en het programma vervolgen we onze weg langs het water en door de bossen. We stoppen op een kapvlakte en gaan te voet verder. Mikael blijkt een ware elandenkenner. Een pootafdruk hier, een geweiafdruk daar. Zelfs aan het gras of takjes kan hij zien waar een eland gelopen heeft. We volgen een spoor tot aan een idyllisch bosmeertje. De lucht kan het verse vocht van de buien niet meer vasthouden, waardoor de eerste mistslierten boven het water en tussen de boomtoppen dansen. Helaas is er geen eland te bekennen. Langzaam zakt de zon verder. We zien een ree tegen de bosrand, nee 2, en nog eentje. Een paar kilometer verderop ontmoeten een koppeltje kraanvogels. De elanden laten zich maar moeilijk ontdekken. “Komt goed, heb geduld. Onze slechtste safari ooit telde 2 dieren, onze beste 34. In dit zeventiende jaar van mijn bedrijf mislukte nog nooit een safari. Daarom durf ik er ook garantie op te geven. Zie je niks, dan krijg je je geld terug.”
De mist betovert het landschap op steeds meer plekken. Stiekem zou ik overal wel even willen stoppen, maar dat kan natuurlijk niet. We zullen en moeten… Mikael rijdt weiland na weiland af en dan ineens is het raak. Vanuit de bosrand verschijnt een prachtige eland. Het is inmiddels al zo laat dat een echt lekkere foto niet meer in zit. Met 12.800 ISO en 1/20s weet ik er nog net een plaatje uit te persen… Tegen 1.00 uur zien we nog een tweede exemplaar, beter wordt het niet, maar Mikael maakt zijn belofte wederom waar. Onderweg terug naar Fallängetorp kan ik het niet laten. De serene sfeer van de nacht is magisch. Een zwak blauw licht verlicht het landschap met hier en daar nog steeds wat mist. Net voor zonsopkomst bereik ik mijn bed. Auw… Het is zo mooi buiten, maar ik moet even iets van rust pakken. Om 8 uur staat immers het ontbijt voor me klaar.
Volgende week deel 3 van Natuurfotografie Magazine door Zweden.
Tip !!!
In het nieuwste Natuurfotografie Magazine staat een boeiend artikel over Midden-Zweden, de ideale plek voor natuurfotografen.
