Ruis achteraf toevoegen in je foto

Ruisachtig

Toch kan een beetje ruis iets aan je foto toevoegen, de foto zelfs krachtiger maken. Met name bij zwartwitfoto’s, maar ook bij straatfotografie en modelfotografie kan ruis juist sfeerverhogend werken. De aanwezigheid van (niet storende) ruis geeft dergelijke foto’s een gevoel van authenticiteit, oudheid en puurheid. Kijk maar eens naar de tijdloze kracht van ruisachtige foto’s uit het film- en diatijdperk.

Nu hoef je natuurlijk niet op absurd hoge ISO-waardes te fotograferen om die gewenste ruis te verkrijgen. Beter is het te fotograferen zoals je altijd zou doen en een kwalitatief zo goed mogelijk beeld te maken. De ruis voeg je naderhand in de nabewerking naar smaak toe. Dat kun je doen met Lightroom, Photoshop of plug-ins.

Er zijn nog wel meer redenen waarom je achteraf ruis zou willen toevoegen. Als je te hard aan de pixels trekt in de nabewerking, krijg je artefacten als bijvoorbeeld posterisatie (banding). Die kun je grotendeels doen verdwijnen met een portie digitale ruis. Denk aan een stevige bewerking van foto’s van het noorderlicht, waarbij in de groene banen duidelijke scheidslijnen ontstaan omdat er niet voldoende groentinten beschikbaar zijn voor een geleidelijk verloop. Door ruis toe te voegen verdwijnen deze scheidslijnen als sneeuw voor de zon.

Ook digitale kunstenaars gebruiken ruis in hun creaties. Hun collages hebben baat bij ruis, namelijk als een sausje over de digitale creatie. Daar werkt de ruis als een soort bindmiddel, een gemeenschappelijke factor die het idee versterkt dat de diverse onderdelen toch echt bij elkaar horen.

Ruis op de lijn: hoe dan?

Om met Lightroom te beginnen: dat is niet de ideale tool om ruis toe te voegen. In het Detail-paneel waar je ook je foto’s verscherpt vind je de schuif voor ruis-reductie. Deze heeft echter geen negatieve stand. Je kunt proberen een en ander te forceren. Zet daarvoor de schuifjes voor hoeveelheid en radius behoorlijk hoog, en detail zelfs helemaal op 100. De forse verscherping brengt ruis met zich mee. Als je nu de ruis wil behouden en de verscherping weer wil verminderen, zet je de schuif voor vermindering van de helderheidsruis iets open (naar smaak). Zet de schuiven voor detail en contrast weer flink open. Zoals gezegd, niet ideaal, maar het werkt. Ook de schuif voor nevel verwijderen is een notoire ruisfabriek als je deze maar ver genoeg openzet. Behalve ruis brengt deze schuif ook diepe zwarten en funky kleuren, dus zul je dus moeten compenseren met de zwartschuif en witbalans. Bovenstaande werkt daarom ook beter met zwartwit-beeld.

In Photoshop zit de ruis verstopt in het menu. Via Filter>Ruis>Ruis toevoegen kom je op de juiste plek. Doe dit niet op de foto zelf, maar maak een kopie van je laag aan via CTRL-J. Je kan kiezen voor uniforme of Gaussiaanse ruis. De eerste verdeelt de ruis gelijkmatig over het beeld, de tweede meer willekeurig en dat is mooier. Kies dus voor Gaussiaans. Vervolgens kies je de hoeveelheid naar smaak, mede afhankelijk van de grootte van je afbeelding. Vink tenslotte monochroom aan zodat er geen gekleurde pixels ruis verschijnen. Je kan de dekking van de laag met de ruis naar wens nog verlagen, of een masker toevoegen en de ruis lokaal iets verminderen door er met zwart of een grijstint op te schilderen.

Nik Efex

Ook de Nik Efex collectie van DxO geeft je de mogelijkheid ruis toe te voegen. In Color Efex vind je het prachtige Film Grain. Hetzelfde resultaat haal in Analog Efex onder Film Types. Let op dat je met een lage waarde meer ruis krijgt, niet helemaal logisch.

Silver Efex

Ook in Silver Efex vind je helemaal onderaan onder Film Types. Je kunt hier dus korrel toevoegen terwijl je een zwartwit omzetting doet, maar je kunt de ruis ook op een kleurenfoto loslaten. Zorg dan dat je alle overige schuiven op nul laat staan (de voorkeursinstelling 000-Neutraal doet dat) en zet de Silver Efex laag om naar de overvloeimodus ‘helderheid’. Zo hou je enkel het effect van de korrel over.