Menu

Onderdeel van Pixfactory

Huiszwaluw

In de Middeleeuwen ontstonden er kleine havensteden rondom de Zuiderzee. De vrolijke vliegensvlugge huiszwaluwen vonden daar een geschikte broedlocatie en vestigden zich zomers in deze landelijk gelegen plaatsen nabij het water. Ze namen dankbaar gebruik van de licht gekleurde dakranden van de huizen om hun nestjes onder te bouwen. Eeuwen lang, jaar na jaar, kwamen ze na een lange reis vanuit Afrika in april weer thuis. Het was het plekje waar ze geboren waren en een ideale plek om ook zelf te gaan nestelen. Het is zomer 2015. De vervallen nesten van het vorige jaar hangen nog onder de dakranden. Dit jaar blijven ze troosteloos leeg en verlaten. Een broedkolonie huiszwaluwen is voor het eerst sinds eeuwen niet meer thuis gekomen.
Met geduld kun je huiszwaluwen op geringe afstand fotograferen. Fotograaf: Els Branderhorst.

Naast de boerenzwaluw is de huiszwaluw de meest voorkomende zwaluw in Nederland. De buik en keel van de huiszwaluw zijn wit, de bovenzijde glanzend blauwzwart en de staart is zwak gevorkt. De huiszwaluw vliegt met grote snelheid en scherpe bochten. In vlucht vangt de vogel kleine insecten.

Huiszwaluwen zijn trekvogels en zomergasten in alle gematigde streken van Europa en Azië. Ze broeden meestal in kleine kolonies. Hun nestjes zijn bolvormige kommetjes met een vliegopening aan de bovenkant. Binnen een paar honderd meter moet er modder van klei of leem te vinden zijn om hun nesten te bouwen. Het mannetje draagt kleine balletjes modder aan waarmee het vrouwtje laagje voor laagje het nest metselt. De binnenzijde wordt bekleed met gras, pluis en veertjes.

Oorspronkelijk bouwden zij hun nesten tegen klifranden. Naarmate er meer landelijk gelegen geschikte stadskernen ontstonden, kozen zij huizen en bruggen als alternatieve broedlocaties.

Een natuurlijke vijand is de huismus. Tijdens het bouwen van hun nest worden zij regelmatig verjaagd door de huismus, die hun nest verovert. De vliegopening maken zij daarom klein, zodat een huismus er niet makkelijk in kan.

Gewoonlijk legt een huiszwaluw 4 à 5 kleine witte eieren. Het vrouwtje broedt meer dan het mannetje en na ruim twee weken komen de eieren uit. De jonge vogels verlaten na 3 tot 5 weken het nest. Per jaar worden er twee broedsels groot gebracht.

Vanaf eind oktober beginnen huiszwaluwen naar hun overwinteringsgebieden te trekken. Ze migreren in grote aantallen naar Midden en Zuid-Afrika waarbij ze de Sahara oversteken.

Fototips

 

In favoriete modderhoekjes kun je soms veel huiszwaluwen bijelkaar vinden.
In favoriete modderhoekjes kun je soms veel huiszwaluwen bij elkaar vinden. Fotograaf: Els Branderhorst

Huiszwaluwen bouwen hun nesten onder vooruitstekende witte of creme kleurige dakranden in landelijk gelegen oude kleine steden of dorpen. Het zijn cultuurvolgers. Ze halen modder, klei of leem in de buurt, op hooguit 450 meter afstand van hun nest.

Als je zo’n plek vindt, kan je bij die plek gaan posten. Ze zullen regelmatig komen om modder te halen. Het meest geschikt is na regen, als de modderplek een grote regenplas is geworden.

Het is vanzelfsprekend om voldoende afstand te houden vanuit een hogere schuilplek als auto of schuiltentje. Een hoog obstakel kan in de weg staan bij hun vliegroute. Wil je dichterbij komen, dan is het mogelijk om heel stil voor een regenplas te gaan liggen op ongeveer 5 meter. Beweeg je niet als de vogels naderen en geland zijn. Ze zullen langzaam aan je gewend raken. Belangrijk is om ook daarbij rekening te houden met hun vliegroute.

Een vogel landt vrijwel altijd tegen de wind in. Als je jezelf zo laag mogelijk houdt door te liggen, kan de vogel ook makkelijk over je heen vliegen en zal jouw aanwezigheid daarbij niet als storend ervaren. Het geeft je gelegenheid om foto’s te maken vanuit een laag standpunt.

Wil je vanuit een zittende positie opnames maken, dan zal je meer afstand moeten nemen, anders landt de vogel niet. Huiszwaluwen zullen dan een andere plek uitkiezen om hun modder te halen.

Bij hun nesten vliegen ze af en aan. De nesten zitten onder een dakrand, ongeveer 10 meter hoog. Ze storen zich niet aan mensen die voorbij komen op de wegen en paden onder de huizen. Voor vliegbeelden zijn deze locaties geschikt.

Wees snel bij waterplassen. De huiszwaluw cirkelt eerst verkennend erboven, landt vanuit een glijvlucht, hapt snel wat modder en vliegt direct weer weg. Vaak zullen er een paar tegelijk landen of misschien wel een hele grote groep.

Ook is het mogelijk dat er tussen de huiszwaluwen enkele boerenzwaluwen aanwezig zijn. Het zijn geen voedselconcurenten van elkaar en ze trekken vaak samen met elkaar op.

Leefomgeving

Open landelijk gebied met lage vegetatie en genoeg water in de buurt. Stedelijk gebied met weinig luchtvervuiling en geschikte locaties voor nestbouw en modder.

Vindtijd

Half april tot eind oktober.

Bescherming

Wettelijk beschermde soort.

Kwetsbaarheid

De huiszwaluw staat op de rode lijst van bedreigde diersoorten.
In Nederland met de status “gevoelig”, in Vlaanderen “kwetsbaar”

Verspreidingskaart

En dan nog dit!

De afgelopen veertig jaar is de afname van huiszwaluwen in stadskernen enorm. Nog al te vaak worden nesten van de gevels verwijderd. Dit is illegaal. Beter is het om een plankje onder de nesten aan te brengen, zodat uitwerpselen niet op de gevel of vensters belanden. Ook het plaatsen van kunstnesten tegen gevels onder een lichte dakrand van woningen helpt een huiszwaluw. Deze zijn o.a. bij de vogelbescherming verkrijgbaar.

2 reacties

  1. Beste,
    Elk jaar komen de huiszwaluwen terug naar onze stenen kunst-nesten. Ik hang ze juist voor aankomst einde mei netjes onder de dakgoot hier in de Ardennen. De reden daarvoor is niet alleen een proper huisje maar ook de mussen niet de kans te geven om de nesten in te palmen. De mussen zijn wel echte doorzetters en proberen dagelijks manu militare de nesten in te palmen. Ze gaan zelf zo ver om de jongen uit de nesten van de zwaluwen te trekken…m.a.w. geen lieverdjes in de ogen van een niet- ornitholoog.

  2. Bij ons op de camping (Ronduite-De Wieden) vliegen boerenzwaluwen én huiszwaluwen idd gewoon door elkaar….totaal geen concurrentiestrijd te zien . Wel is het bij de nesten van de huiszwaluwen de laatste jaren nog wel problematisch vanwege de droogte. Nesten vallen naar beneden doordat ze te droog worden. Jonge huiszwaluwen vallen eruit, omdat een deel van het nest valt. De campingeigenaren hebben de laatste zomers al een aantal jongen opgevangen, gevoerd én met succes losgelaten. Ook zijn er kunstnesten geplaatst in deze buurt.

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Geef een reactie

2 reacties

  1. Beste,
    Elk jaar komen de huiszwaluwen terug naar onze stenen kunst-nesten. Ik hang ze juist voor aankomst einde mei netjes onder de dakgoot hier in de Ardennen. De reden daarvoor is niet alleen een proper huisje maar ook de mussen niet de kans te geven om de nesten in te palmen. De mussen zijn wel echte doorzetters en proberen dagelijks manu militare de nesten in te palmen. Ze gaan zelf zo ver om de jongen uit de nesten van de zwaluwen te trekken…m.a.w. geen lieverdjes in de ogen van een niet- ornitholoog.

  2. Bij ons op de camping (Ronduite-De Wieden) vliegen boerenzwaluwen én huiszwaluwen idd gewoon door elkaar….totaal geen concurrentiestrijd te zien . Wel is het bij de nesten van de huiszwaluwen de laatste jaren nog wel problematisch vanwege de droogte. Nesten vallen naar beneden doordat ze te droog worden. Jonge huiszwaluwen vallen eruit, omdat een deel van het nest valt. De campingeigenaren hebben de laatste zomers al een aantal jongen opgevangen, gevoerd én met succes losgelaten. Ook zijn er kunstnesten geplaatst in deze buurt.

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Deze artikelen vind je vast ook interessant: