Fotogenieke vossen trekken bekijks in het Haagse Bos, als dat maar goed gaat

Jonge vossen in het Haagse bos

In december start de ranstijd (paartijd) van vossen. Na een draagtijd van 58 dagen worden jonge vossen geboren. Pas na drie weken zetten de jonge vossen hun eerste stappen buiten het hol. Toen ik op 8 maart dus een foto en filmpje kreeg van jonge vossen in het Haagse Bos was dat wel bijzonder vroeg in het jaar. De melder maakte zich vooral zorgen omdat het hol wel erg dicht bij het pad lag. Er was dus zorg dat er een oploop van publiek zou ontstaan en de dieren verstoord zouden worden. Met name natuurfotografen zouden weleens tot problemen kunnen leiden.

Hoe bepalen boswachters beleid?

Wat doe je dan als boswachter met het publiek? Samen met de boswachter ecologie maakte ik een inschatting van het risico op verstoring van het nest jonge vossen. Dit is niet het eerste nest jonge vossen dat groot wordt in het Haagse Bos. De moervos is dus waarschijnlijk geen onervaren moeder. Vorig jaar zat ze met een nest niet zo heel ver van de huidige plek. Van mensen die voorbijlopen en op het pad blijven zullen de vossen niet zo’n last hebben; dat is voorspelbaar gedrag en dat zijn ze dus wel gewend. Het is natuurlijk geen toeval dat het hol in een gebied ligt waar honden moeten worden aangelijnd. Daarbij komt dat een moervos het hele nest verplaatst als ze de situatie onveilig vindt. Moervossen hebben meerdere burchten in hun leefgebied. Wel hebben de boswachter ecologie en ik zorg over mensen die denken dat vossen voeren een goed idee is. Iets waar we in de duinen verschillende voorbeelden van hebben gezien, Dit is heel ongezond voor de vossen, ons eten is veel te zout en veel te zoet. En het maakt de dieren onnodig afhankelijk van mensen en daardoor kwetsbaar. Maar zolang niemand zo gek is om dat te doen schatten we het risico op dusdanige verstoring dat de vossen in gevaar komen in als beperkt.

Op het vlak van toezicht en handhaving is er wel zorg. De gedragsregels die op de borden aan de rand van een natuurgebied staan zijn er juist om verstoring van dieren en planten te voorkomen en een goed samengaan van verschillende bezoekers te bevorderen. Zeker in het broedseizoen is de natuur extra kwetsbaar voor verstoring. Mensen die van de paden gaan geven een slecht voorbeeld en dat is dus per definitie ongewenst. Met jonge vossen zo dicht bij het pad is het wel verleidelijk om toch van het pad te stappen. Bij verstoring zal de moervos haar nest wel verplaatsen, maar dan is het afgelopen met het genieten van de jonge vossen en gaan er vast mensen van het pad om te zoeken. Met alle gevolgen van dien. Tot slot is het pad niet heel breed en bij een oploop komt de 1,5 meter regel in het gedrang. Reden dus om een paar keer langs de plek te fietsen en met de vaste bezoekers te praten over hoe we een en ander in goede banen kunnen leiden.

Waar is de koffie?

Een taak dus voor de boswachter is publiek en handhaving en toezicht. Zo’n bezoekje leidt tot mooie gesprekken. Vaak is de eerste vraag die me gesteld wordt: ‘Waar is de koffie?’ of minder gezellig: ‘Waar was je afgelopen zondag?’ Ik moet dan altijd wat in mezelf lachen. Alsof we dag en nacht hier kunnen posten en koffie kunnen schenken. Dus is de wedervraag: ‘Ben je de koffie zelf nu weer vergeten?’ en de belangrijkere vraag: ‘Hoe ging het hier zondag?’

Antwoorden laten zich raden: ‘Kijk mensen knippen takken af’, “Hier zie je? Ze gaan van het pad’ of ‘Ik hoorde dat ze over de vossenburcht lopen’. Met wat doorvragen blijken het niet altijd directe waarnemingen te zijn van dit soort gekkigheid. Soms is het een doorverteld verhaal. Of er sprake van een enkel incident. En als iemand vertelt over zo’n incident is mijn vraag: ‘Heb je er wat van gezegd?’ Dat brengt het gesprek op wat we samen kunnen doen om een en ander in goede banen te leiden.

Ik leg uit dat zo’n actie de moervos ertoe kan brengen om het nest te verplaatsen, ook verpest zulk gedrag het plezier vele anderen die genieten vanaf het pad. In dit geval was het antwoord ‘Ja, dan word ik boos’. Tja, en dat helpt natuurlijk niet. Vriendelijk vragen: ‘Blijf op het pad dan hebben we er allemaal nog lang plezier van en dan groeien de vosjes gezond en wild op?’ is effectiever.

Van kleine groep naar de social media

Twee weken ging het goed. De plek was bij een klein aantal mensen bekend en men bleef min of meer op het pad en hield redelijke afstand tot elkaar. Tot de plek, naar verluidt, op internet werd gezet. Mensen kwamen nu van ver om een plaatje te schieten. De vaste groep werd steeds meer een wisselende groep kijkers. Ik kreeg van Haagse bezoekers zelfs de vraag of we het pad niet moesten afsluiten, wetende dat dat ook voor hen einde zicht op de vosjes zou betekenen. Ik moet zeggen dat ik dat wel bijzonder vond. De zorg voor de vossen gingen nu boven het belang van het plaatje of het fotoproject om de vossen tot volwassenheid te kunnen volgen.

Echter mijn ervaring met hekken rond werkzaamheden is dat Nederlanders hekken opzij zetten om te kijken waarom er een hek staat. Machinisten op uitrijmachines voor boomstammen en chauffeurs van shovels kunnen hierover meepraten.

Informatie paneel

We kozen voor het plaatsen van een infopaneel met de gedragsregels en het onderstrepen van het belang van die regels voor zowel de vossen als de bezoekers.

Toen ik een van de vaste fotografen op het paneel wees maakte hij een foto van het paneel en kwam tevreden knikkend terug. Hij zou het delen op social media. Kijk dit hielp om het samen in goede banen te leiden.

Interview in de media

Een week later is ook de lokale media bewust van de jonge vossen. Ik krijg verzoek na verzoek voor een interview. Steeds is mijn boodschap simpel: Blijf op het pad. Voer de vossen niet. Houd je hond aan de lijn. Neem je afval mee naar huis of gooi het in een afvalbak bij de uitgang van het natuurgebied. Dan kunnen we nog lang genieten van de vossen en groeien ze gezond en wild op.

Zie ook het artikel op RTL nieuws: https://www.rtlnieuws.nl/editienl/artikel/5225142/natuurfotografie-vossen-haagse-bos-babyvos-kraamkamer

De komende maanden is het broedseizoen in volle gang. Boswachters in heel Nederland vragen aandacht voor het verstandig betreden van de kraamkamers van onze natuur. Met name voor fotografen is dat een uitdaging. Net even van het pad voor dat nog betere plaatje. Even een takje wegknippen. Wat voer gooien om een dier te lokken of geluiden afspelen om die vogel uit het struikgewas te lokken. En in je achterhoofd weet je. Dit is niet okay. Dus doe het niet en zie je iemand die zich toch laat verleiden spreek hem/haar erop aan. Het plaatje kan nooit gaan boven het welzijn van onze prachtige natuur.

Meer lezen over vossen in de stad.
https://www.boswachtersblog.nl/zuid-holland/2021/04/20/vossen-in-de-stad-verslag-van-een-bijzondere-workshop/